Vermagering na overschakeling van TAF op TDF

Grootschalige evaluatie van de voordelen van overschakeling van TAF op TDF In de ADVANCE-studie zijn patiënten die een antiretrovirale behandeling met TAF en dolutegravir waren gestart, meer aangekomen dan de patiënten die werden behandeld met TDF, emtricitabine en dolutegravir of efavirenz. In gerandomiseerde studies waarin TAF werd stopgezet, is echter geen gewichtsverandering gemeten behalve tijdens de verdere follow-up van de patiënten die hadden deelgenomen aan de ADVANCE-studie. Bij de patiënten die waren overgeschakeld van TAF naar TDF, is effectief een vermagering vastgesteld. De vorsers van de Swiss HIV Cohort hebben vervolgens de evolutie van het gewicht en de metabole parameters onderzocht na overschakeling van TAF op TDF bij een groter aantal patiënten dan in de ADVANCE-studie. De Swiss HIV Cohort-studie volgt circa 80% van de patiënten die in Zwitserland een antiretrovirale behandeling krijgen. Tussen 2016 en 2023 zijn 11.782 hiv-geïnfecteerde patiënten in de studie opgenomen. Welke patiënten kunnen TAF stopzetten? Van 6.555 patiënten van de cohorte die een antiretrovirale behandeling kregen met TAF, konden de vorsers beschikken over gegevens over de evolutie van het gewicht en de metabole parameters. 83% van de patiënten is TAF blijven innemen tot het einde van de studieperiode, en 16% (1.070 patiënten) is overgeschakeld van TAF op een ander antiretroviraal middel. De patiënten die TAF hebben stopgezet, waren significant jonger, vertoonden iets vaker een onmeetbaar lage viruslast en de duur van de antiretrovirale behandeling was bij hen minder lang. Het mediane gewicht en de mediane BMI waren significant hoger. Vandaar dat het percentage patiënten met overgewicht of obesitas hoger was in die groep. Ze hadden een significant hogere totale cholesterolconcentratie en LDL-cholesterol, maar namen minder vaak vetverlagers in, hadden minder vaak diabetes, rookten minder en vertoonden minder vaak een cardiovasculaire voorgeschiedenis. Er was geen verschil in het percentage vrouwen en/of patiënten van Afrikaanse origine tussen de twee groepen (22% van de patiënten die zijn overgeschakeld, waren vrouwen en 12% was zwart). 196 patiënten (18%) zijn overgeschakeld van TAF op TDF, 565 (52%) op dolutegravir/lamivudine, 115 (10%) op injecties van cabotegravir/rilpivirine en 94 (18%) op een andere retrovirale combinatietherapie. Aangezien het een observatieonderzoek was en geen gerandomiseerde studie, hebben de vorsers de resultaten gecorrigeerd voor vertekenende factoren die ook invloed zouden kunnen hebben op het gewicht, zoals de leeftijd, het geslacht, een Afrikaanse origine, het aantal CD4-cellen, het gewicht bij het begin van de follow-up, de duur van de antiretrovirale behandeling, het gebruik van integraseremmers, de hoeveelheid lichaamsbeweging, het rookgedrag en het gebruik van andere geneesmiddelen die invloed hebben op het gewicht. Voordelen wat het gewicht en de metabole parameters betreftNa correctie voor vertekenende factoren correleerde stopzetting van TAF met een lichte gewichtsdaling van circa 600 g na een jaar. Bij de patiënten die verder TAF hebben ingenomen, is het gewicht niet veranderd. Maar bij analyse volgens het geneesmiddel waarop de patiënten zijn overgeschakeld, is een gewichtsdaling (mediane daling van 1,89 kg) enkel vastgesteld bij de patiënten die zijn overgeschakeld van TAF op TDF. Bij de patiënten die zijn overgeschakeld op andere geneesmiddelen of combinaties van geneesmiddelen, is het gewicht stabiel gebleven. Na overschakeling was het gewicht meer gedaald bij vrouwen, Afrikaanse patiënten en de patiënten die na het starten van TAF minstens 10% zijn aangekomen, ongeacht het geneesmiddel of de combinatietherapie waarop ze zijn overgeschakeld. De stopzetting van TAF correleerde ook met een verbetering van de metabole parameters: daling van de totale cholesterolconcentratie, de verhouding totale cholesterol/HDL-cholesterol en de serumtriglyceriden, vooral bij de patiënten die zijn overgeschakeld op TDF of dolutegravir plus lamivudine. In hun conclusies raden de vorsers van de Swiss HIV Cohort aan seropositieve patiënten die TAF innemen en zich zorgen maken over hun gewichtstoename, op de hoogte te brengen van die nieuwe bevindingen. Daartegenover staat echter dat bij de patiënten die TAF innamen, een verbetering van de nierfunctie en de botdichtheid is waargenomen. In een extra commentaar bij de publicatie van de studie laat dr. Andrew Hill van de Universiteit van Liverpool zich echter geruststellend uit over dat laatste: in twee meta-analyses van klinische studies is geen stijging van het aantal ernstige renale bijwerkingen of botfracturen waargenomen tussen respectievelijk de patiënten die TDF innamen, en de patiënten die TAF innemen, en de patiënten die TDF/FTC innamen, en de placebogroep. Ref.: Damas J. et al. Clinical Infectious Diseases, online gepubliceerd, 12/04/2024.