Sputum-onderzoek geen meerwaarde voor screening op longkanker

Screening met CT met lage dosis maakt het mogelijk om longkanker in een vroegtijdig stadium te detecteren en de mortaliteit te verminderen. In deze multicentrische (10 centra in het Verenigd Koninkrijk), gerandomiseerde trial werden 1.568 deelnemers met hoog risico (allemaal rokers of ex-rokers met chronisch obstructief longlijden) gedurende vijf jaar gevolgd: 785 met jaarlijks sputumonderzoek (cytologie en cytometrie) en in geval van verdacht sputumonderzoek werd er een CT-scan met lage dosis en autofluorescentie-bronchoscopie verricht. 783 fungeerden als controlegroep.Bij 33,2% van alle deelnemers in de gescreende groep werd op een gegeven ogenblik een abnormaal sputumresultaat weerhouden: 22,5% vertoonden een abnormale cytologie en 12,6% een abnormale cytometrie (1,9% (15 van de 785)vertoonden zowel een abnormale cytologie als cytometrie, 20,6% (162 van de 785) vertoonden enkel een abnormale cytologie en 10,7% (84 van de 785) enkel een abnormale cytometrie). 82,4% (14 van de 17) van de sputumpositieve kankers werden gedetecteerd in een vroegtijdig stadium in vergelijking met 38,1% (acht van de 21) van de sputumnegatieve kankers (p = 0,01).In totaal noteerde men 42 longkankers bij de 785 gescreende deelnemers en 36 longkankers bij de 783 deelnemers van de controlegroep. 54,8% (23 van de 42) van de gescreende deelnemers versus 45,2% (14 van de 31) in de controlegroep werden gediagnosticeerd in een vroegtijdig stadium van de aandoening (one-sided p=0,24). De relatieve kans voor detectie in een vroegtijdig stadium was 1,21 (95 % CI 0,75- 1,95; p = 0,24) of 0,82 (95% CI 0,52 -1,31) voor een laattijdig stadium.Bovendien noteerde men in de gescreende groep een lage sensitiviteit voor sputum (40,5%) en een cumulatieve foutpositieve ratio van 32,8%. Van de kankers vertoonde 55% een herhaaldelijk normaal sputumresultaat. Bij de sputumpositieve deelnemers, die een autofluorescentie-bronchoscopie ondergingen bedroeg de sensitiviteit 45,5% en de cumulatieve progressievrije ratio 39,5% en bij deze, die een CT-scan met lage dosis ondergingen bedroeg de sensitiviteit 100% en de cumulatieve progressievrije ratio 16,1%.Bijgevolg bieden sputumcytologie en cytometrie geen meerwaarde bij de selectie van hoogrisicopatiënten voor CT-scan met lage dosis en autofluorescentie-bronchoscopie.