Het begin kunnen we vergelijken met de 'belle époque', een periode waarin alles gericht was op vernieuwing en verbetering. Tal van gezondheidsprojecten stonden op de lijst om opnieuw overlegd en verder uitgewerkt te worden.

Voorbeelden hiervan zijn de Kwaliteitswet, de Wet op de ziekenhuisnetwerken, de gespecialiseerde verpleegkundigen. Verder wordt er nagedacht over artificiële intelligentie, innovatie en het eenvormig elektronisch medisch dossier.

Plots breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Italië en heel Europa belanden in een wereldwijde pandemie met oorsprong in China. De Franse president Macron verklaart in maart 2020: "Nous sommes en guerre". In 1918 was er ook een wereldwijde pandemie (Spaanse griep) die miljoenen mensen het leven zou kosten.

Na miljoenen slachtoffers werd deze grote oorlog afgesloten en we kwamen in het interbellum terecht. De economie gaat in dalende lijn, de tewerkstelling wordt stilaan een probleem. Maar ook het verdrag van Versailles en de onhandige manier waarop de politici van toen de oorlog hebben afgesloten legt de basis voor de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens het 'interbellum' in 2020 wordt nagedacht over de mogelijkheden om een tweede golf, die er zit aan te komen, te voorkomen of zeker kordaat aan te pakken. Een aantal beslissingen worden onder politieke druk genomen en stilaan worden de maatregelen versoepeld.

Na een politieke verwarring met volmachten gevolgd door een voorlopige regering met afwachten als voornaamste kenmerk, wordt de basis gelegd voor een tweede golf, de Tweede Wereldoorlog is begonnen.

Deze breidt zich opnieuw uit over alle continenten, de maatregelen worden verstrengd maar laattijdig. Gelukkig legt een nieuwe stabiele regering op 1 oktober 2020 de eed af bij de koning.

In 1949 wordt een prachtige film The third man met Orson Welles in de hoofdrol geproduceerd over het naoorlogse Wenen en de illegale handel in Penicilline die in het ontwrichte naoorlogse Europa moeilijk te verkrijgen is. Ook daar kunnen de gebeurtenissen van eind 2020 mee worden vergeleken.

We weten dat na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog, oorlogen eigenlijk nooit meer weg zijn geweest, zij het niet steeds in Europa. Zo beginnen wij aan 2021 met een voorzichtig optimisme, maar met ernstig voorbehoud.

LA BELLE EPOQUE

2020 wordt gestart met een reeks op te volgen wetsontwerpen van de vorige regering en het verderzetten van eerder geplande projecten.

De wet op de ziekenhuisnetwerken waarbij elk ziekenhuis verplicht is om tot een netwerk toe te treden, gaat in principe van start vanaf januari 2020. Een reeks uitvoeringsbesluiten en specificeringen door de koning zijn nog te nemen. We verwachten een belangrijke periode van verdere praktische aanpassingen waarmee vele zorgverstrekkers in hun dagelijkse praktijk zullen worden geconfronteerd. De ene ziet de netwerken als gezonde samenwerkingsverbanden onder de kerktoren, sommigen centreren ze eerder rond hun eigen kathedraal, tegelijk droomt men van steeds verder gaande concentratie van zorg en dit liefst op supraregionaalniveau.

In de Kwaliteitswet gezondheidsberoepen, gepubliceerd in april 2019, ontbreken ook nog tal van uitvoeringsbesluiten. Hierbij wordt het zeer belangrijk om met zorgvuldigheid deze besluiten uit te werken tot een praktisch instrument waarmee eerder verbeteren dan compliceren wordt nagestreefd. Het in de Kwaliteitswet omschreven 'portfolio' dat een belangrijk initiatief bij de zorgverstrekker legt, vraagt een zorgvuldige benadering.

Voor sommigen zijn de ziekenhuisnetwerken gezonde samenwerkingsverbanden onder de kerktoren, anderen centreren ze eerder rond de eigen kathedraal en dromen van verregaande, liefst supraregionale concentratie.

Tal van werkgroepen starten eind 2019. De werkgroep over artificiële intelligentie, BIG data en het elektronisch patiëntendossier wordt verder uitgediept. In samenwerking met de Federale Raad voor Verpleegkunde en de Hoge Raad van Huisartsen en Artsen-Specialisten wordt in een technische commissie nagedacht over de plaats van de verpleegkundig-specialist met verlengde opleiding tot master na master.

Eind 2019 neemt de Franstalige Gemeenschap, zoals aan Vlaamse zijde, een initiatief om na te denken over subquota om tot een redelijke verdeling van aanbod van artsen en hun specifieke bekwamingen te komen. Kort daarna, op 14 februari 2020, stelt de Vlaamse regering plots een eenzijdige uitbreiding van de artsen quota voor. Dit wordt niet met enthousiasme onthaald bij de gevestigde artsen en specialisten, ook niet bij de artsen-specialisten in opleiding.

Begin 2020 zijn we gestart met "GoodViBeS", een vaste column in het tijdschrift De Specialist. Het betreft een maandelijkse bijdrage van het VBS, telkens gefocust op een bepaald specialisme. De beroepsvereniging geeft hier duiding over hun specifieke werkveld vanuit een toekomstgerichte visie.

Enkele interessante initiatieven sluiten onbewust en bijna visionair aan bij de aankomende perikelen in verband met de gebrekkige leveringen en de schaarste van de vaccins eind 2020, begin 2021:

  • De adviesvraag van 10/12/2019 betreft vaccinatie door apothekers in de eerste lijn gezondheidszorg.
  • Het artikel in Artsenkrant (11/02/20) waar een nieuwe wet wordt aangekondigd die de onbeschikbaarheid van bepaalde geneesmiddelen aan banden moet leggen met een verplichting om deze producten te leveren waarbij zelfs wordt nagedacht over het invoeren van een uitvoerverbod.

Ondertussen is het krokusverlof voorbij. We komen in een periode die te vergelijken is met WOI.

WOI

In ons land wordt op 3 februari 2020 de eerste infectie vastgesteld bij een Belg die terugkwam uit China. De Standaard schrijft op 10 maart 2020 "Dramatische taferelen in de Noord-Italiaanse ziekenhuizen". Ondertussen is het land in volle alertheid. Het is de Franse president Macron die voor het eerst over "oorlog" spreekt.

Op 11 maart 2020 maakt Belga melding van de eerste Belgische coronadode. De explosie van het aantal gevallen volgt na het beëindigen van het krokusverlof en de skivakanties. Op 21 maart 2020 schrijft De Standaard "Op vijf dagen tijd is het aantal bevestigde doden in België van 10 naar 67 gegaan". Hiermee stijgt het cijfer sneller dan in de meeste andere landen.

Op 12 maart 2020 wordt het "Hospital Emergency Plan" gelanceerd en op 18 maart 2020 volgt een totale lockdown. Het Federale Crisismanagement wordt in gang gezet. Alle niet-essentiële consultaties, onderzoeken en ingrepen in alle ziekenhuizen, inclusief de universitaire ziekenhuizen en revalidatiecentra alsook in de extramurale centra en privéconsultaties, worden verboden.

Er is een duidelijk tekort aan beschermingsmiddelen zowel in de eerstelijnszorg als in de ziekenhuizen.

Ondertussen worden zowat alle geplande sociale activiteiten stilgelegd, ook de Olympische Spelen worden uitgesteld. Alle geplande samenkomsten waarbij een fysische aanwezigheid voorzien is, worden geannuleerd. Lokale en internationale wetenschappelijke meetings worden ook systematisch afgelast. Sommige worden met optimisme naar de tweede jaarhelft verplaatst. Sociale en professionele contacten worden naar het virtuele forum verschoven.

De Zoom-meeting neemt ook bij het VBS zijn intrede. Dankzij dit overleg kunnen acute problemen ten gevolge van de covidcrisis snel worden besproken. Het gebrek aan beschermingsmiddelen, het testen en het verschuiven van de taken van de zorgverstrekkers maar ook de zorgen rond de opleiding komen aan bod.

"Ergernis van vroeger" - het groeiende middenkader, ziekenhuisaccreditering, de invoering van een hoofdarts en diensthoofden (sinds 1987), de bijzondere bekwaming IZ (1995) en urgentiegeneeskunde als specialiteit (2005) - blijkt een deel van de redding

Er komt een financiële compensatie voor de ziekenhuizen en de artsen. Er komen duidelijke garanties voor de artsen in opleiding. Het Verzekeringscomité keurt de vergoeding van de telefonische consultaties goed. Later zal het Accrediteringscomité versoepelende tijdelijke maatregelen bekendmaken, ook de virtuele vormingen en LOK-meetings worden gevalideerd.

Ergernis van vroeger blijkt in 2020 een deel van de redding. Constant werden in onze ziekenhuizen binnenmuurtjes verplaatst en het middenkader groeide steeds maar aan. De visitaties en de accreditering van onze ziekenhuizen kostten geld en moeite. Sinds 1987 hebben wij een hoofdgeneesheer en diensthoofden. In 1995 werd de bijzondere bekwaming Intensieve Geneeskunde en in 2005 de Urgentiegeneeskunde als specialiteit erkend.

Van bij de start van de pandemie hebben de structuren van onze verzorgingsinstellingen, die we dikwijls onderschat hebben, op een snelle manier bijgedragen aan de verdediging tegen deze nooit geziene aanval op onze samenleving.

Door nog eens wat gipsmuurtjes te verzetten of containers te plaatsen, door het verpleegkundig kader samen met de artsen-diensthoofden en hoofdgeneesheren snelle afspraken te laten maken voor opvang en behandeling, en vooral door de spontane inzet van iedereen hebben wij Italiaanse toestanden vermeden.

Verrassingen zijn bij het begin van elke oorlog niet te vermijden, maar veerkracht en inzet bepalen uiteindelijk de winnaars.

HET INTERBELLUM

Al snel ontstaat de bezorgdheid rond het uitstellen van andere noodzakelijke zorg ten gevolge van de crisis. Dit is niet alleen het gevolg van het capaciteitstekort in de ziekenhuizen. Een bevraging georganiseerd door het VBS, zowel regionaal als bij de verschillende beroepsverenigingen, leert dat het uitstellen van (niet-covid-) noodzakelijke zorg, deels kan worden verklaard door capaciteitstekort en overbelasting van de Intensieve zorgafdelingen, maar vooral door een terughoudendheid van de patiënt zelf uit schrik voor besmetting. In specifieke overlegorganen wordt een strategie bedacht om dit deels op te vangen.

Ondertussen neemt het aantal besmettingen langzaam af en de druk op IZ vermindert, hoewel een sterk streekgebonden verschil blijft bestaan.

Er is een intensief overleg met de federale overheid, onder andere met de HTSC (Hospital & Transport Surge Capacity Committee) in voorbereiding van een geleidelijke opheffing van de lockdown. Hierbij wordt gezocht naar een middel om de gewone noodzakelijke zorg geleidelijk herop te starten om verdere collateral damage te vermijden op voorwaarde dat de overlast in de ziekenhuizen ondertussen afneemt.

Het VBS bevraagt de beroepsverenigingen en stelt een praktische, snel inzetbare referentielijst per specialiteit op met urgenties en met prioriteiten in noodzakelijke zorg

Er wordt door de FOD een omzendbrief naar de zorginstellingen gestuurd die de aan te houden reservecapaciteit op de Intensieve Zorg en de covid-afdelingen omschrijft, en bovendien een oproepbare reservecapaciteit oplegt. Bij het overleg dat hieraan voorafgaat, wordt nagedacht over richtlijnen aan de artsen.

Het VBS neemt het initiatief om alle specialiteiten te bevragen. Dankzij de snelle respons van bijna alle beroepsverenigingen slaagt men erin een soort referentielijst op te stellen waarbij niet alleen de urgenties maar vooral de prioriteiten in noodzakelijke zorg worden vastgelegd.

Er wordt doelbewust gekozen voor een praktisch, haalbaar en snel inzetbaar referentiedocument per specialiteit. Deze prioriteitenlijsten laten ziekenhuizen en artsen toe hun eigen accenten te leggen naargelang de lokale epidemiologische situatie. De verwijzing naar deze lijsten wordt opgenomen in de federale omzendbrief aan de ziekenhuizen. Er is telkens intensief overleg met de Vereniging van Hoofdgeneesheren en de ziekenhuiskoepels.

Op 4 en 11 mei worden de maatregelen versoepeld en kan een deel van de uitgestelde noodzakelijke zorg worden ingehaald. Het is voor iedereen duidelijk dat er ondertussen een "collateral damage" is ontstaan bij de bevolking door uitstel van sommige zorg.

Terwijl op het einde van de zomer een tweede golf zich aankondigt, kijkt de burger met veel geduld toe op een intensief politiek overleg dat eindelijk kan worden beslecht met het vormen van een echte regering.

WOII

De nieuwe minister kan aanvangen met een blik op een curve die kort na zijn aantreden opnieuw pijlsnel de hoogte ingaat. De tweede golf zal nog dodelijker worden dan de eerste en het dodenaantal op meer dan 21.000 brengen tegen het einde van het rampenjaar.

De nieuwe regering anticipeert op potentiële tekorten bij zorgverstrekkers door het verpleegkundigen mogelijk te maken prestaties onder toezicht te verrichten

De nieuwe ploeg neemt een reeks maatregelen om ons te wapenen tegen mogelijke tekorten aan zorgverstrekkers. De mogelijkheid om prestaties door niet-verpleegkundigen onder toezicht te verrichten, de regels voor de afname van testen en het omschrijven van "task shifting" worden besproken en snel in wetteksten gegoten. Weliswaar steeds met een einddatum in de eerste helft 2021.

Samen met Artsenkrant reikt het VBS de prijs 'Specialist van het Jaar' uit aan alle Belgische specialisten. Als vaandeldrager ontvangt prof. Erika Vlieghe de prijs symbolisch uit handen van minister Vandenbroucke.

De teleconsultatie en telemonitoring lijken definitief ingeburgerd te zijn en voor praktische uitvoering zijn ze bespreekbaar op lange termijn: een voorspelbare blijver.

Samen met Artsenkrant reikt het VBS de prijs 'Specialist van het Jaar' uit aan alle Belgische specialisten. Als vaandeldrager ontvangt prof. Erika Vlieghe de prijs symbolisch uit handen van minister Vandenbroucke

Wie verder denkt dan het einde van de pandemie weet dat onderwerpen zoals de ziekenhuisfinanciering, afdrachten op erelonen en supplementen, daghospitaal en herijking van de nomenclatuur verder over de covid-curves worden meegesleurd als onuitroeibare virussen.

Het jaar wordt afgesloten met een boodschap van optimisme, zoals het op Nieuwjaar hoort: "We hebben een vaccin!". De rest van de saga wordt een deel van het jaarverslag 2021. We zullen voorlopig de titel kiezen: 'Nooit meer oorlog', dat klinkt bekend in de oren.

Het begin kunnen we vergelijken met de 'belle époque', een periode waarin alles gericht was op vernieuwing en verbetering. Tal van gezondheidsprojecten stonden op de lijst om opnieuw overlegd en verder uitgewerkt te worden. Voorbeelden hiervan zijn de Kwaliteitswet, de Wet op de ziekenhuisnetwerken, de gespecialiseerde verpleegkundigen. Verder wordt er nagedacht over artificiële intelligentie, innovatie en het eenvormig elektronisch medisch dossier. Plots breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Italië en heel Europa belanden in een wereldwijde pandemie met oorsprong in China. De Franse president Macron verklaart in maart 2020: "Nous sommes en guerre". In 1918 was er ook een wereldwijde pandemie (Spaanse griep) die miljoenen mensen het leven zou kosten. Na miljoenen slachtoffers werd deze grote oorlog afgesloten en we kwamen in het interbellum terecht. De economie gaat in dalende lijn, de tewerkstelling wordt stilaan een probleem. Maar ook het verdrag van Versailles en de onhandige manier waarop de politici van toen de oorlog hebben afgesloten legt de basis voor de Tweede Wereldoorlog.Tijdens het 'interbellum' in 2020 wordt nagedacht over de mogelijkheden om een tweede golf, die er zit aan te komen, te voorkomen of zeker kordaat aan te pakken. Een aantal beslissingen worden onder politieke druk genomen en stilaan worden de maatregelen versoepeld. Na een politieke verwarring met volmachten gevolgd door een voorlopige regering met afwachten als voornaamste kenmerk, wordt de basis gelegd voor een tweede golf, de Tweede Wereldoorlog is begonnen. Deze breidt zich opnieuw uit over alle continenten, de maatregelen worden verstrengd maar laattijdig. Gelukkig legt een nieuwe stabiele regering op 1 oktober 2020 de eed af bij de koning. In 1949 wordt een prachtige film The third man met Orson Welles in de hoofdrol geproduceerd over het naoorlogse Wenen en de illegale handel in Penicilline die in het ontwrichte naoorlogse Europa moeilijk te verkrijgen is. Ook daar kunnen de gebeurtenissen van eind 2020 mee worden vergeleken. We weten dat na het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog, oorlogen eigenlijk nooit meer weg zijn geweest, zij het niet steeds in Europa. Zo beginnen wij aan 2021 met een voorzichtig optimisme, maar met ernstig voorbehoud. LA BELLE EPOQUE2020 wordt gestart met een reeks op te volgen wetsontwerpen van de vorige regering en het verderzetten van eerder geplande projecten.De wet op de ziekenhuisnetwerken waarbij elk ziekenhuis verplicht is om tot een netwerk toe te treden, gaat in principe van start vanaf januari 2020. Een reeks uitvoeringsbesluiten en specificeringen door de koning zijn nog te nemen. We verwachten een belangrijke periode van verdere praktische aanpassingen waarmee vele zorgverstrekkers in hun dagelijkse praktijk zullen worden geconfronteerd. De ene ziet de netwerken als gezonde samenwerkingsverbanden onder de kerktoren, sommigen centreren ze eerder rond hun eigen kathedraal, tegelijk droomt men van steeds verder gaande concentratie van zorg en dit liefst op supraregionaalniveau.In de Kwaliteitswet gezondheidsberoepen, gepubliceerd in april 2019, ontbreken ook nog tal van uitvoeringsbesluiten. Hierbij wordt het zeer belangrijk om met zorgvuldigheid deze besluiten uit te werken tot een praktisch instrument waarmee eerder verbeteren dan compliceren wordt nagestreefd. Het in de Kwaliteitswet omschreven 'portfolio' dat een belangrijk initiatief bij de zorgverstrekker legt, vraagt een zorgvuldige benadering.Tal van werkgroepen starten eind 2019. De werkgroep over artificiële intelligentie, BIG data en het elektronisch patiëntendossier wordt verder uitgediept. In samenwerking met de Federale Raad voor Verpleegkunde en de Hoge Raad van Huisartsen en Artsen-Specialisten wordt in een technische commissie nagedacht over de plaats van de verpleegkundig-specialist met verlengde opleiding tot master na master.Eind 2019 neemt de Franstalige Gemeenschap, zoals aan Vlaamse zijde, een initiatief om na te denken over subquota om tot een redelijke verdeling van aanbod van artsen en hun specifieke bekwamingen te komen. Kort daarna, op 14 februari 2020, stelt de Vlaamse regering plots een eenzijdige uitbreiding van de artsen quota voor. Dit wordt niet met enthousiasme onthaald bij de gevestigde artsen en specialisten, ook niet bij de artsen-specialisten in opleiding.Begin 2020 zijn we gestart met "GoodViBeS", een vaste column in het tijdschrift De Specialist. Het betreft een maandelijkse bijdrage van het VBS, telkens gefocust op een bepaald specialisme. De beroepsvereniging geeft hier duiding over hun specifieke werkveld vanuit een toekomstgerichte visie. Enkele interessante initiatieven sluiten onbewust en bijna visionair aan bij de aankomende perikelen in verband met de gebrekkige leveringen en de schaarste van de vaccins eind 2020, begin 2021:Ondertussen is het krokusverlof voorbij. We komen in een periode die te vergelijken is met WOI.WOIIn ons land wordt op 3 februari 2020 de eerste infectie vastgesteld bij een Belg die terugkwam uit China. De Standaard schrijft op 10 maart 2020 "Dramatische taferelen in de Noord-Italiaanse ziekenhuizen". Ondertussen is het land in volle alertheid. Het is de Franse president Macron die voor het eerst over "oorlog" spreekt.Op 11 maart 2020 maakt Belga melding van de eerste Belgische coronadode. De explosie van het aantal gevallen volgt na het beëindigen van het krokusverlof en de skivakanties. Op 21 maart 2020 schrijft De Standaard "Op vijf dagen tijd is het aantal bevestigde doden in België van 10 naar 67 gegaan". Hiermee stijgt het cijfer sneller dan in de meeste andere landen.Op 12 maart 2020 wordt het "Hospital Emergency Plan" gelanceerd en op 18 maart 2020 volgt een totale lockdown. Het Federale Crisismanagement wordt in gang gezet. Alle niet-essentiële consultaties, onderzoeken en ingrepen in alle ziekenhuizen, inclusief de universitaire ziekenhuizen en revalidatiecentra alsook in de extramurale centra en privéconsultaties, worden verboden. Er is een duidelijk tekort aan beschermingsmiddelen zowel in de eerstelijnszorg als in de ziekenhuizen. Ondertussen worden zowat alle geplande sociale activiteiten stilgelegd, ook de Olympische Spelen worden uitgesteld. Alle geplande samenkomsten waarbij een fysische aanwezigheid voorzien is, worden geannuleerd. Lokale en internationale wetenschappelijke meetings worden ook systematisch afgelast. Sommige worden met optimisme naar de tweede jaarhelft verplaatst. Sociale en professionele contacten worden naar het virtuele forum verschoven. De Zoom-meeting neemt ook bij het VBS zijn intrede. Dankzij dit overleg kunnen acute problemen ten gevolge van de covidcrisis snel worden besproken. Het gebrek aan beschermingsmiddelen, het testen en het verschuiven van de taken van de zorgverstrekkers maar ook de zorgen rond de opleiding komen aan bod. Er komt een financiële compensatie voor de ziekenhuizen en de artsen. Er komen duidelijke garanties voor de artsen in opleiding. Het Verzekeringscomité keurt de vergoeding van de telefonische consultaties goed. Later zal het Accrediteringscomité versoepelende tijdelijke maatregelen bekendmaken, ook de virtuele vormingen en LOK-meetings worden gevalideerd.Ergernis van vroeger blijkt in 2020 een deel van de redding. Constant werden in onze ziekenhuizen binnenmuurtjes verplaatst en het middenkader groeide steeds maar aan. De visitaties en de accreditering van onze ziekenhuizen kostten geld en moeite. Sinds 1987 hebben wij een hoofdgeneesheer en diensthoofden. In 1995 werd de bijzondere bekwaming Intensieve Geneeskunde en in 2005 de Urgentiegeneeskunde als specialiteit erkend.Van bij de start van de pandemie hebben de structuren van onze verzorgingsinstellingen, die we dikwijls onderschat hebben, op een snelle manier bijgedragen aan de verdediging tegen deze nooit geziene aanval op onze samenleving. Door nog eens wat gipsmuurtjes te verzetten of containers te plaatsen, door het verpleegkundig kader samen met de artsen-diensthoofden en hoofdgeneesheren snelle afspraken te laten maken voor opvang en behandeling, en vooral door de spontane inzet van iedereen hebben wij Italiaanse toestanden vermeden.Verrassingen zijn bij het begin van elke oorlog niet te vermijden, maar veerkracht en inzet bepalen uiteindelijk de winnaars.HET INTERBELLUMAl snel ontstaat de bezorgdheid rond het uitstellen van andere noodzakelijke zorg ten gevolge van de crisis. Dit is niet alleen het gevolg van het capaciteitstekort in de ziekenhuizen. Een bevraging georganiseerd door het VBS, zowel regionaal als bij de verschillende beroepsverenigingen, leert dat het uitstellen van (niet-covid-) noodzakelijke zorg, deels kan worden verklaard door capaciteitstekort en overbelasting van de Intensieve zorgafdelingen, maar vooral door een terughoudendheid van de patiënt zelf uit schrik voor besmetting. In specifieke overlegorganen wordt een strategie bedacht om dit deels op te vangen. Ondertussen neemt het aantal besmettingen langzaam af en de druk op IZ vermindert, hoewel een sterk streekgebonden verschil blijft bestaan. Er is een intensief overleg met de federale overheid, onder andere met de HTSC (Hospital & Transport Surge Capacity Committee) in voorbereiding van een geleidelijke opheffing van de lockdown. Hierbij wordt gezocht naar een middel om de gewone noodzakelijke zorg geleidelijk herop te starten om verdere collateral damage te vermijden op voorwaarde dat de overlast in de ziekenhuizen ondertussen afneemt. Er wordt door de FOD een omzendbrief naar de zorginstellingen gestuurd die de aan te houden reservecapaciteit op de Intensieve Zorg en de covid-afdelingen omschrijft, en bovendien een oproepbare reservecapaciteit oplegt. Bij het overleg dat hieraan voorafgaat, wordt nagedacht over richtlijnen aan de artsen.Het VBS neemt het initiatief om alle specialiteiten te bevragen. Dankzij de snelle respons van bijna alle beroepsverenigingen slaagt men erin een soort referentielijst op te stellen waarbij niet alleen de urgenties maar vooral de prioriteiten in noodzakelijke zorg worden vastgelegd. Er wordt doelbewust gekozen voor een praktisch, haalbaar en snel inzetbaar referentiedocument per specialiteit. Deze prioriteitenlijsten laten ziekenhuizen en artsen toe hun eigen accenten te leggen naargelang de lokale epidemiologische situatie. De verwijzing naar deze lijsten wordt opgenomen in de federale omzendbrief aan de ziekenhuizen. Er is telkens intensief overleg met de Vereniging van Hoofdgeneesheren en de ziekenhuiskoepels. Op 4 en 11 mei worden de maatregelen versoepeld en kan een deel van de uitgestelde noodzakelijke zorg worden ingehaald. Het is voor iedereen duidelijk dat er ondertussen een "collateral damage" is ontstaan bij de bevolking door uitstel van sommige zorg. Terwijl op het einde van de zomer een tweede golf zich aankondigt, kijkt de burger met veel geduld toe op een intensief politiek overleg dat eindelijk kan worden beslecht met het vormen van een echte regering. WOIIDe nieuwe minister kan aanvangen met een blik op een curve die kort na zijn aantreden opnieuw pijlsnel de hoogte ingaat. De tweede golf zal nog dodelijker worden dan de eerste en het dodenaantal op meer dan 21.000 brengen tegen het einde van het rampenjaar.De nieuwe ploeg neemt een reeks maatregelen om ons te wapenen tegen mogelijke tekorten aan zorgverstrekkers. De mogelijkheid om prestaties door niet-verpleegkundigen onder toezicht te verrichten, de regels voor de afname van testen en het omschrijven van "task shifting" worden besproken en snel in wetteksten gegoten. Weliswaar steeds met een einddatum in de eerste helft 2021.Samen met Artsenkrant reikt het VBS de prijs 'Specialist van het Jaar' uit aan alle Belgische specialisten. Als vaandeldrager ontvangt prof. Erika Vlieghe de prijs symbolisch uit handen van minister Vandenbroucke.De teleconsultatie en telemonitoring lijken definitief ingeburgerd te zijn en voor praktische uitvoering zijn ze bespreekbaar op lange termijn: een voorspelbare blijver.Wie verder denkt dan het einde van de pandemie weet dat onderwerpen zoals de ziekenhuisfinanciering, afdrachten op erelonen en supplementen, daghospitaal en herijking van de nomenclatuur verder over de covid-curves worden meegesleurd als onuitroeibare virussen. Het jaar wordt afgesloten met een boodschap van optimisme, zoals het op Nieuwjaar hoort: "We hebben een vaccin!". De rest van de saga wordt een deel van het jaarverslag 2021. We zullen voorlopig de titel kiezen: 'Nooit meer oorlog', dat klinkt bekend in de oren.