Xenotransplantatie: er wordt weer naar varkens gekeken om het tekort aan organen op te vangen

Meer concreet hebben de onderzoekers varkensgenen gedeactiveerd die schadelijk kunnen zijn voor de mens. Ze deden dat met een nieuwe vorm van gentechnologie die CRISPR-Cas9 wordt genoemd. Dat revolutionaire proces van 'genoomediting', maakt het mogelijk om voor een relatief lage kostprijs DNA-sequenties op te sporen en te vervangen. Het probleem waar de wetenschappers momenteel mee worstelen, is dat elke varkenscel het PERV of Porcine Endogenous RetroVirus bevat. Menselijke cellen detecteren dat als een vreemd element dat moet worden vernietigd, waardoor het lichaam het getransplanteerde orgaan of weefsel gaat afstoten. Dat goed geïdentificeerde PERV hebben de onderzoekers aan Harvard nu aangepakt. Ze zijn erin geslaagd om het virus te inactiveren door de genen ervan die aanwezig zijn op 62 verschillende plaatsen in het varkensgenoom 'in slaap te doen'. Die 62 genen werden dus in een klap uitgeschakeld in varkensembryo's, wat een record is. En dat is niet alles, want de auteurs hebben bij andere embryo's ook een twintigtal andere genen gewijzigd die coderen voor een eiwit in het celmembraan bij varkens. Die genen wekken bij de mens een immuunrespons op die bloedklonters kan veroorzaken. Dergelijke resultaten doen opnieuw de hoop rijzen dat xenotransplantatie op een dag mogelijk zal zijn. Momenteel wordt xenotransplantatie als een beloftevolle toekomstige mogelijkheid gezien, samen met andere technieken zoals autotransplantatie met stamcellen. Ondanks zijn uiterlijk is het varken is inderdaad het dier waarvan de fysiologie die van de mens het meest benadert. Zijn organen zijn ongeveer even groot en er bestaan genetische overeenkomsten tussen de twee soorten. Bovendien worden hartkleppen van het varken al ingeplant bij mensen met hartaandoeningen. Als de risico's van PERV kunnen worden vermeden, is dat alvast een probleem minder, maar dat volstaat niet. Voor we varkenorganen kunnen inplanten bij de mens, moeten de onderzoekers nog tal van andere stoffen in het varken identificeren die door het menselijke immuunsysteem worden afgestoten en voor elk daarvan de verantwoordelijke genen 'in slaap doen', zonder dat het varken overlijdt. Prof. Church bevestigt dat zijn team over een dergelijke lijst van genen beschikt en momenteel onderzoek doet naar de deactivering daarvan met behulp van CRISPR en andere methoden. Hij hoopt vanaf 2016 te beschikken over varkensembryo's zonder PERV, die compatibel zijn met het menselijke metabolisme en kunnen worden ingeplant in de baarmoeder van zeugen. De transgene biggetjes zullen vervolgens opgroeien zonder in contact te komen met pathogene stoffen.