...

Dit Symposium dat op 28 en 29 november plaatsvindt, is het laatste grote evenement dat de Academie voor de Eerste Lijn, samen met zijn Franstalige tegenhanger BeHive organiseert voordat de eerste, vijf jaar durende opdrachtperiode in maart 2024 afloopt. "Je kunt dit symposium misschien vergelijken met de Eerstelijnssymposia van de WVVH enkele decennia geleden", zegt prof. em. Roy Remmen - huisarts in Baarle-Hertog en voorzitter van deze leerstoel aan de UAntwerpen, "al zijn er ook markante verschillen." De Academie voor de Eerste Lijn ging in 2019 van start. Met financiering vanuit de Koning Boudewijn Stichting (Fonds Daniël De Coninck) startte de Academie onderzoek naar hoe de eerste lijn in elkaar zit. Maar het ging niet om zomaar kennis vergaren. Er moesten praktische tools ontwikkeld worden voor kwesties die voor zorgverleners in de eerste lijn belangrijk waren. Er werd ook gekeken naar hoe die in de opleiding en op het terrein aan de man konden worden gebracht. De drie centrale thema's daarbij waren een doelgerichte zorg, de zelfredzaamheid bevorderen en de interdisciplinaire samenwerking. "En het volstaat niet om leidraden en instrumenten te ontwikkelen, het gaat er ook om om na te gaan wat ze effectief veranderen in de praktijk", aldus Remmen. De Academie voor de Eerste Lijn vertrok eerst vanuit een samenwerking van de vier academische centra voor huisartsgeneeskunde in Vlaanderen. "Maar dit netwerk werd snel verbreed met zes hogescholen. We hebben korte communicatielijnen gecreëerd met de meeste onderwijsinstellingen die eerstelijnsprofessionals in Vlaanderen opleiden. Ook het Vlaams Patiënten Platform en het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen zijn betrokken. We gaan veel breder dan zuiver het medische. Het gaat ook over psychologie, kinesitherapie, ergotherapie, maatschappelijk werk,... Daarmee komt er een hele sociale dimensie in ons vizier, waar we als huisartsen tot nu toe nog veel te weinig voeling mee hebben. Want het gaat wel over toegang tot de zorg, het welbevinden en welzijn van onze patiënten, een sociaal inclusieve eerste lijn, .... De Academie heeft de ambitie om meer samenhang in onze eerstelijnszorg te ondersteunen." "Dat is een belangrijk verschil met de vroegere Eerstelijnssymposia. Daar waren bijna uitsluitend huisartsen present die zelden over het muurtje van de geneeskunde naar de andere spelers keken." En een ander groot verschil is de prominente aanwezigheid van de Franstaligen. "De samenwerking is voor hen zeker belangrijk. Zij kampen nog met een veel complexere situatie dan Vlaanderen, met een veel grotere versnippering. Ze hebben toch nog wat achterstand in te halen." "Aan Vlaamse zijde werkte de Academie met vier doctoraatsstudenten die de onderzoeksprojecten trokken: goal-oriented care (Dagje Boeykens, UGent), self-management (Lotte Timmermans, KU Leuven), interdisciplinaire samenwerking (Mustafa Sirimsi, UAntwerpen) en het implementatieonderzoek (Ine Huybrechts, UAntwerpen en VUB). Hun werk leidde ook tot een vijftiental publicaties in internationale tijdschriften, schat ik." "De Academie voor de Eerste Lijn is niet van plan om te stoppen. We hebben op vraag van de KBS een plan ingediend voor een tweede periode van vijf jaar, dat pas werd goedgekeurd. In de toekomst willen we nog veel meer de sociale dimensie van de eerste lijn in kaart brengen. We willen de actoren op de hele eerste lijn naar elkaar toe halen, veel meer integratie bewerkstelligen. Huisartsen moeten zich heel snel bezinnen over hun rol in dat landschap. Zijn ze echt wel de spil, coördineren zij nog de eerste lijn? Er is een heel stuk eerstelijnswerking waar ze tot nog toe weinig voeling mee hebben. De huisarts is de clinicus van de eerste lijn - dat is wat ik geopperd heb bij mijn afscheidsrede voor mijn emeritaat. Maar zullen zij in de toekomst ook de eerstelijnspraktijken blijven organiseren? Om maar iets te zeggen: lokale besturen proberen om ook een vinger in de pap te krijgen. Zeker nu steeds meer huisartsenpraktijken een patiëntenstop invoeren - de besturen willen de zorg in hun gemeente verzekerd zien. Huisartsen moeten stoppen met zich buitenspel te zetten." "Een goede reden dus om naar ons symposium te komen: waar zit u op die eerste lijn? Er is voor ons symposium dan ook grote belangstelling van de verschillende overheden, en van de Eerstelijnszones. Minister Vandenbroucke was heel gretig om te komen spreken - en ook Vlaams minister Crevits is van de partij. Welzijn is het domein van de gemeenschappen. Toch heeft de federale minister erg geïnvesteerd in de eerstelijnspsychologen, wat veel met welzijn te maken heeft. En hij steunt bijvoorbeeld een project met community health workers - ervaringsdeskundigen die zijn uitgegroeid tot semi-professionele buurtwerkers. Ik ben nieuwsgierig of hij ons meer komt vertellen over hoe hij die maatschappelijke dimensie van de eerstelijnszorg ziet. Ons symposium vult in ieder geval een leemte en creëert een interactief forum voor overleg."