Tijd om obligaties te kopen?

De inflatie is zo sterk toegenomen dat de centrale banken, vooral in de VS, maar in het zog ook in Europa, reageerden door hun basisrente op een spectaculaire manier op te trekken. Op 8 september vorig jaar verhoogde de ECB (Europese Centrale Bank) de rente met 0,75%, iets wat nog nooit eerder is vertoond! Gewoonlijk blijft een aanpassing van de rentevoet beperkt tot 0,25%, of hoogstens 0,50%, desnoods een paar keer na elkaar. En het klopt dat aan de andere kant van de Atlantische Oceaan de Fed, de Amerikaanse centrale bank, zelfs al twee keer stevig had uitgehaald... en dat ze dat twee weken na de ECB nog eens een derde keer deed, met opnieuw een verhoging met 0,75%.In een dergelijke context is het niet verwonderlijk dat de langetermijnrentes op de obligatiemarkten plotseling ook opveerden. Als gevolg daarvan daalden de koersen van obligaties dramatisch: wereldwijd verloren ze sinds begin 2022 20% van hun waarde, evenveel als de aandelenmarkten. De beurs kelderde wel vaker in de laatste vijftig jaar, maar voor de obligatiemarkt is dit de grootste achteruitgang in 70 jaar! Zozeer zelfs dat deze koopjes interesse beginnen te wekken... De reden waarom de koersen van bestaande obligaties zo zijn gedaald, is dat de rente is gestegen en dat hun rendement zich ook opwaarts moest bijstellen, via een daling van de koersen. Dit betekent per definitie dat deze obligaties vandaag veel aantrekkelijker zijn, wat ook geldt voor nieuw uitgegeven obligaties. Waar staan we nu? In de VS bedraagt het rendement op tienjarige staatsobligaties, een periode die doorgaans als langlopend wordt beschouwd, sinds eind september bijna 4%. Dat is het hoogste cijfer sinds begin 2008. Een jaar geleden bedroeg dit nog maar 1,5%. We kunnen dus spreken van een spectaculaire stijging. De rente op de Bund, de Duitse tienjarige staatsobligatie die geldt als maatstaf voor de eurozone, schommelde de laatste weken rond de 2,2 à 2,3%. Nog maar een jaar geleden was dit rendement zelfs negatief, zelfs nog tot eind januari 2022.Aan onze kant van de Atlantische Oceaan is de rentestijging dus net zo groot, maar nog spectaculairder, omdat we van cijfers in het rood naar groene positieve cijfers zijn gegaan. En hoe zit het met Belgische staatsobligaties? Ze flirten al enkele weken met de grens van 3%, de hoogste rentevoet in tien jaar tijd, komende van amper 0,2% een jaar geleden. Die rente was zelfs even negatief, de laatste keer begin december 2021. De obligatierente neemt dus een hoge vlucht en spreekt tot de verbeelding. Maar kan ze ook de honger van de beleggers stillen? Een studie van AXA Groep in september stelde deze vraag: wat is de beste obligatiestrategie bij een stijgende inflatie? De auteurs meenden dat de inflatiepiek in Europa nog niet bereikt was (wat ook is gebleken). Maar vooral, ze stelden dat een daling waarschijnlijk langzaam zal verlopen, of zelfs dat de inflatie boven de historische gemiddelden zal blijven hangen. Daarom acht de studie inflatie-geïndexeerde obligaties interessant, toch voor korte looptijden. Bij deze obligaties wordt de waarde geïndexeerd aan de inflatie en dus ook de jaarlijkse rente. Niet alle professionals delen die mening, verre van zelfs. Velen vinden dat het gewoon te laat is: nu de inflatie er al is, houden de prijzen van deze obligaties daar al rekening mee. U had moeten kopen voordat deze inflatie intrad. Wie heeft er gelijk? In feite zijn deze visies niet volledig tegengesteld. Volgens AXA anticipeert de koers van deze obligaties steeds op een eerder 'tijdelijke' inflatie. Maar uit de studie blijkt dat de verzekeraar denkt dat de inflatie langer zal aanhouden. In oktober hoorden we een ander geluid bij de Zwitserse bank Pictet. In een studie van deze hoog aangeschreven vermogensbeheerder klonk het ondubbelzinnig: "Met nog altijd donkere wolken boven de economie kunnen we verwachten dat aandelen nog verder zullen dalen. Maar obligaties beginnen er aantrekkelijk uit te zien. De wereldwijde obligatierentes staan op het hoogste niveau sinds medio 2011." Het zijn niet de staatsobligaties uit de eurozone, maar Amerikaanse Treasurys waaraan de auteurs van de studie de voorkeur geven. Deze Amerikaanse staatsobligaties verloren sinds begin 2022 17% van hun waarde, zodat ze nu een rendement van ongeveer 4% bieden. "Wij denken dat dit een aantrekkelijke opportuniteit biedt", leggen ze uit, "want dit cijfer ligt ruim boven hun juiste waarde, die wij schatten op 3,2%. We komen tot dit percentage rekening houdend met (...) onze inflatieprognoses op lange termijn en de verzwakkende groeidynamiek van de economie op korte termijn." Vandaar de bevestiging: "Staatsobligaties zijn een bron van waarde. We wedden dat ze steeds meer gewicht zullen krijgen in de portefeuilles van op rendement gerichte fondsen en beveks". Dit is een blijk van groot vertrouwen, niet in obligaties in het algemeen, maar in de Amerikaanse staatsschuld! Ook Vincent Juvyns, strateeg bij JP Morgan, deelt deze mening, maar drukt het iets minder enthousiast uit. Maar dat de rente op obligaties nog niet astronomisch hoog ligt, is een understatement. Zou men dan niet beter focussen op high yield, de hoogrentende obligaties die worden uitgegeven door bedrijven met een hoger risicoprofiel en dus niet top-rated? De timing lijkt goed, want deze obligaties hebben hun rendement de laatste tijd omhoog zien schieten. Zoals uit een recente nota van Bank Degroof blijkt, is de rendementspremie van deze activa ten opzichte van staatsobligaties in 13 maanden gestegen van 2,7% tot 6%. Deze obligaties houden duidelijk een hoger risico in, vandaar de premie. Maar hoe groot is dit risico? De Amerikaanse kredietbeoordelaar Standard & Poors berekende de kans dat emittenten van speculatieve obligaties in gebreke blijven: die ligt 90 keer hoger dan bij bedrijven van goede kwaliteit. Dat lijkt enorm, maar wat betekent dit reëel? Op Europees niveau verwacht het agentschap dat het wanbetalingspercentage zal stijgen van ongeveer 1% in juni van dit jaar tot 3% in juni 2023. Dit is niet enorm en een dergelijk risico is zeker aanvaardbaar binnen een goed gediversifieerde portefeuille. Omdat de rente in de westerse landen zo laag is, komen sommige beleggers in de verleiding om wat verder te kijken. Naar meer exotische landen, waar de rendementen veel hoger zijn. Turkije bijvoorbeeld? Daar leverden tienjarige staatsobligaties de afgelopen weken rendementen van ongeveer 10 à 13% op. Niet slecht toch? Nee: dat is beroerd. Ten eerste liep dat rendement in maart 2022 nog op tot 28%! Het is zo dat deze rente, samen met de basisrente van de centrale bank kunstmatig naar beneden wordt gehaald. Onder druk van president Erdogan werd de rente in september opnieuw verlaagd tot 12%, terwijl die een jaar geleden nog 20% bedroeg. U moet weten dat de inflatie in Turkije flirt met de grens van 80% op jaarbasis!En wat gebeurt er als de inflatie in een land explodeert? Buitenlanders wantrouwen de munt, zeker wanneer de centrale bank deze niet aantrekkelijk maakt met royale rentetarieven. Dit is het tweede element om rekening mee te houden: ten opzichte van de euro is de Turkse lira de afgelopen maanden gestabiliseerd op 1 euro voor 18 lira. Positief, maar een jaar geleden kreeg u voor een euro slechts 11 lira en begin 2020 zelfs maar 6,5. De lira verloor in iets minder dan twee jaar tijd dus 64% van zijn waarde ten opzichte van de euro. Buitenlandse beleggers zijn zich daar goed van bewust: zij denken er niet aan om Turkse staatsobligaties te kopen, niet aan 10%, noch aan 28%. Maar sommigen zien wel brood in de obligatie van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO), waarvan de koers vrij beweegt op de internationale markt. En bij deze emittent van topkwaliteit dicteert alleen het risico van de obligatie het rendement: meer dan 40%! Dat is meer realistisch...