...

Christian Benedict en Jonathan Cedernaes hebben een hele reeks voorbeelden achter de hand om het verband tussen slaap en vaccinale respons te staven. Zo zag men de antilichaamtiters na griepvaccinatie tot de helft terugvallen als men de slaap bij gezonde vrijwilligers gedurende de eerste vier nachten na de prik beperkte tot vier uur per nacht, ten opzichte van personen die hun normale slaap konden opnemen.Ook op de celgebonden immuunrespons blijkt er een effect te bestaan. Bij mensen die sliepen in de nacht na de vaccinatie tegen hepatitis A, was de relatieve hoeveelheid virusspecifieke T-helpercellen tweemaal hoger dan bij wie die nacht niet sliep. Bij de slapers detecteerde men in de daaropvolgende weken een significant hogere stijging van immuuncellen die interferon-g produceerden.Onderzoek heeft verder uitgewezen dat slaap het cytokineprofiel in de weefsels beïnvloedt en zodoende een gunstige omgeving schept voor het ontwikkelen van de verworven celgebonden immuniteit. Zo ziet men een daling van de anti-inflammatoire IL-10 en een stijging van de pro-inflammatoire IL-12. Benedict en Cedernaes benadrukken dat deze effecten zijn aangetoond in verband met de slaapduur, maar niet met de slaapkwaliteit. Zo is niet duidelijk of slaapapneu een invloed heeft op de respons na vaccinatie.Voorts stellen ze de vraag of deze verschillen, die men via laboratoriumtests aantoont, wel degelijk de klinische doeltreffendheid van een vaccin kunnen bepalen. In het hogergenoemde onderzoek met het vaccin tegen hepatitis A bleef slechts een kleine fractie van de slapeloze deelnemers onder de klinisch significante antilichaamtiter na 20 weken. Maar, zo merken de Zweedse neurowetenschappers op, het ging hier om gezonde jonge mensen. Een lange nacht slaap na zou na vaccinatie weleens het verschil kunnen maken bij personen met een verzwakte immuunrespons. Bovendien hebben we er belang bij om op bevolkingsniveau een zo goed mogelijke respons te ontwikkelen als er varianten optreden die de doeltreffendheid van de immuunrespons in het gedrang brengen. Gelukkig, zo menen de Zweden te weten, heeft een aantal mensen dezer dagen een adequatere slaapduur, omdat thuiswerken het voor hen mogelijk maakt hun dagnachtritme aan hun eigen behoeften aan te passen. Daarnaast heeft ook het immuunsysteem een dagnachtritme. Dat verklaart waarom zowel het vaccin tegen hepatitis A als het griepvirus na vier weken een tweemaal hogere antilichaamtiter tot stand brachten als ze in de voormiddag, veeleer dan in de namiddag werden toegediend, hoewel het verschil alleen bij mannen werd opgetekend. Er zijn dus argumenten om vroeg op de dag tegen covid-19 te vaccineren, ook al is het duidelijk dat zoiets in de gegeven omstandigheden niet voor iedereen kan.Christian Benedict en Jonathan Cedernaes pleiten voor gegevensverzameling rond de slaapduur, het slaappatroon en de timing van vaccinatie in de context van covid-19. Het massale vaccineren van de bevolking is hiervoor een unieke gelegenheid. De resultaten kunnen in de toekomst bijdragen tot het optimaliseren van vaccinatiecampagnes.