...
De neurostimulator werd bij 45/62 patiënten (gemiddelde leeftijd 40 jaar) definitief ingeplant na een teststimulatie. Het was de bedoeling de patiënten na 1, 3, 6, 12, 24, 36, 48 en 60 maanden te evalueren met stoelgangsdagboek, symptoomscore en levenskwaliteitsschaal. Het aantal drop-outs was vrij groot: 27 patiënten in totaal (7 herriepen hun consent, 7 wegens ondoeltreffend, 6 om lokale redenen, 4 om andere redenen, 3 verloren in follow-up). De overige 18 patiënten konden na 60 maanden worden geëvalueerd. Bij 10 patiënten kon via het dagboek worden aangetoond dat de symptoomverbetering bleef aanhouden (baseline versus na 5 jaar): aantal stoelgangen per week (4,1 ± 3,7 versus 8,1 ± 3,4; p < 0,001) en gevoel van onvolledige lediging (0,8 ± 0,3 versus 0,2 ± 0,1; p = 0,002). Bij 14 patiënten wees de Cleveland Clinic constipation score op een aanhoudende verbetering (van 17,9 ± 4,4 baseline naar 10,4 ± 4,1 na 5 jaar; p < 0,001]. Zo'n 130 toestelgerelateerde nevenwerkingen werden gerapporteerd bij 27 patiënten. Sacrale neurostimulatie kan dus een aantal patiënten met onbehandelbare constipatie helpen, maar moet blijkbaar nog worden bijgesteld. Maeda Y et al. Long-term outcome of sacral neuromodulation for chronic refractory constipation. Tech Coloproctol. 2017 Apr;21(4):277-286. http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10151-017-1613-0