Welke patiënten hebben meer nodig dan een statine?

De onderzoekers hebben een meta-analyse uitgevoerd van de subgroepanalyses van patiënten die met statines werden behandeld in het kader van gerandomiseerde klinische studies en observationele studies, om het absolute risico op atherosclerotische hart- en vaataandoeningen na tien jaar te ramen en om na te gaan welke patiënten een hoog tot zeer hoog cardiovasculair risico lopen. Uitgaande van de daling van het risico bij toevoeging van een ander vetverlagend middel aan een statine om de LDL-cholesterolconcentratie te verlagen, hebben ze onderzocht hoeveel patiënten gedurende vijf jaar moeten worden behandeld om één cardiovasculaire complicatie als gevolg van atheromatose te voorkomen (NTT, number needed to treat) en dat in elke patiëntengroep om de kosten van de behandeling gedurende vijf jaar te kunnen vergelijken.Andere vetverlagende middelen snellen ter hulpDe studie leert dat het risico op ontwikkeling van een atherosclerotische hart- en vaataandoening over een periode van 10 jaar minstens 30% bedraagt (dus een zeer hoog risico) bij patiënten met een atherosclerotische aandoening én comorbiditeit die met een statine werden behandeld, en 20-29% bij de patiënten met een atherosclerotische aandoening zonder comorbiditeit en patiënten met een heterozygote familiale hypercholesterolemie. Volgens die berekeningen zou het NNT ≤ 50 bedragen bij behandeling gedurende vijf jaar met een combinatie van een statine en ezetimibe, dat aan het statine werd toegevoegd om de LDL-cholesterolconcentratie nog 20% meer te verlagen, bij de patiënten met een zeer hoog risico en een LDL-cholesterolconcentratie ≥ 130 mg/dl en bij hoogrisicopatiënten met een LDL-cholesterolconcentratie ≥ 190 mg/dl. Het NNT zou ≤ 30 zijn bij patiënten die een zeer hoog risico lopen en een LDL-cholesterolconcentratie ≥ 160 mg/dl hebben. Bij toediening van een monoklonale antistof tegen PCSK9, die de LDL-cholesterolconcentratie met minstens 50% verlaagt, zou het NNT ≤ 50 bedragen bij patiënten met een hoog of een zeer hoog risico met een LDL-cholesterol ≥ 70 mg/dl en ≤ 30 bij patiënten met een hoog of zeer hoog risico bij patiënten met een LDL-cholesterol ≥ 130 mg/dl.Figuur 1 - Aantal patiënten dat gedurende 5 jaar moet worden behandeld (NNT) om een atherosclerotische cardiovasculaire complicatie te voorkomenEen gunstige kosten-batenverhoudingVolgens de Amerikaanse auteurs kan toevoeging van een ander vetverlagend middel de kostenefficiëntie verhogen in termen van QALY's. Het is waarschijnlijk erg moeilijk om die observaties te extrapoleren naar andere landen en met name naar Europa, maar het loont zeker de moeite om dat bij elke patiënt afzonderlijk te berekenen.Robinson J et al. 'Determining When to Add Nonstatin Therapy. A Quantitative Approach'. J Am Coll Cardiol 2016; 68(22):2412-2421.