...
Een instelling vraagt aan de Orde van Artsen welke procedure een thuisverpleegkundige kan volgen wanneer een arts geen gevolg geeft aan de informatie die de laatste hem verstrekt. Het concrete geval gaat over een patiënt die ernstige nevenwerkingen vertoont door voorgeschreven medicatie. De arts negeert de opmerkingen en stelt geen alternatieve behandeling voor.Instructies en overlegDe verantwoordelijkheden van artsen en verpleegkundigen worden geregeld door KB78 - ondertussen gecoördineerd door de wet van 10 mei 2015. Een aparte wet bevat bovendien een lijst van verpleegkundige verstrekkingen en handelingen die de arts kan delegeren. De arts moet de verpleegkundige de nodige instructies geven en op de hoogte brengen van risico's. "De arts moet instaan voor de nodige begeleiding en toezicht", stelt de Orde.Maar een verpleegkundige is niet zomaar iemand die instructies uitvoert. Hij observeert, legt de gezondheidsstatus van de patiënt vast, draagt bij aan de medische diagnose van de arts. De verpleegkundige kan bovendien niet zomaar verplicht worden een voorgeschreven behandeling uit te voeren. Zeker niet wanneer is vastgesteld dat een handeling de patiënt schade berokkent. De verpleegkundige moet dan wel de arts onmiddellijk inlichten. Wanneer hij een handeling weigert moet hij dat meedelen en motiveren, in afwachting van een adequate oplossing.Vrij om te doen wat moetDe Orde gaat in dit advies dieper in op therapeutische vrijheid van de arts. Het KB 78 stelt dan wel dat artsen "geen reglementaire beperkingen worden opgelegd bij de keuze van middele die aangewend moeten worden" - deze vrijheid is lang niet absoluut, stelt de Orde.De vrijheid is gebonden aan de zorgvuldigheidsnorm - de arts moet medisch-wetenschappelijke standaarden en guidelines in acht nemen. Hij moet ook rekening houden met de middelen die de gemeenschap ter beschikking heeft - en moet vooral 'overconsumptie' vermijden. "De diagnostische en therapeutische vrijheid is derhalve een 'gebonden vrijheid': het is de vrijheid om ongehinderd te kunnen handelen zoals men 'moet' handelen."Tuchtrecht en recht op informatieDe patiëntgerichte zorg van de arts moet wetenschappelijk verantwoord zijn en kan steeds aan de professionele standaard getoetst worden. Een behandelingskeuze kan achteraf 'inter pares' beoordeeld worden - desnoods ook tuchtrechtelijk voor de Orde.Bij non-respons van de voorschrijvend arts, bij misbruik of verkeerd gebruik van de therapeutische vrijheid, kan de verpleegkundige klacht indienen tegen de arts en alle nuttige informatie doorgeven aan de provinciale raad van de Orde voor een passend tuchtrechtelijk gevolg - aldus de Orde.Zo holt de verpleegkundige dan misschien wel achter de feiten aan. Maar uiteraard heeft ook de patiënt rechten - op een zorgvuldige behandeling maar ook op informatie. De Orde stelt "De verpleegkundige kan hierover ook de patiënt (en zijn familie) informeren."