...

Op YouTube is een filmpje te vinden over de 1500 meter tijdens de Olympische Spelen van 1952 in Helsinki. De stadionklok laat zien dat het bijna kwart voor vijf in de namiddag is als de Luxemburger Jossy Barthels als eerste over de eindstreep loopt. Acht tienden van een seconde later finisht de Brit Roger Bannister als vierde. De Britse natie is teleurgesteld dat hun loper net het podium niet haalt, ook al bleef hij samen met de rest van de top acht onder het olympisch record van toen. Maar hoe groot de teleurstelling ook was - Groot-Brittannië zocht naar successen in de naoorlogse jaren en won op de Spelen in Helsinki geen enkele medaille - niemand kon bevroeden dat Bannister dat twee jaar later ruimschoots zou goedmaken. Lopen sprak hem nochtans aanvankelijk niet aan. Tijdens zijn studies aan de universiteit van Oxford, waar hij geneeskunde studeerde, wou hij roeier worden en wedijveren in de jaarlijkse regatta tegen Cambridge. Maar door zijn rijzige gestalte kwam hij toch in de atletiek terecht. Hij werd als een ' lone wolf' beschouwd omdat hij niet hoog opliep met zijn coaches en zijn eigen trainingsschema's maakte om het hardlopen met zijn studies te kunnen combineren. (Lees verder onder de foto.)Als student geneeskunde nam hij op 6 mei 1954 deel aan een atletiekwedstrijd waarin hij de grootste prestatie uit zijn sportieve carrière neerzette: hij liep er de mijl in 3 minuten 59.4 seconden en bleef daarmee als eerste onder de toen magische grens van vier minuten. Door die barrière te doorbreken, bleken ineens veel andere lopers in staat over die afstand onder de vier minuten te duiken. Op dat fenomeen werd de term The Bannister Effect gekleefd en wie hem intikt op Google komt te weten dat Bannisters prestatie heel wat heeft betekend voor de psychologie in de sport. Nadat hij zijn diploma van arts behaald had, beëindigde Bannister in 1954 zijn sportcarrière om zich toe te leggen op de neurologie. Zijn belangrijkste bijdrage aan de academische geneeskunde bevindt zich op het gebied van het autonoom falen, een gebied van de neurologie dat zich richt op ziekten die worden gekenmerkt door het verlies van bepaalde automatische reacties van het zenuwstelsel. De sport liet hem wel niet helemaal los, want hij werd de eerste voorzitter van de Executive Sports Council, die de sport in het VK moest helpen financieren en promoten. (Lees verder onder de foto.)In een interview met het meinummer van 2014 van blad The Big Issue zei Bannister: "De eerste tien jaar van mijn medische carrière was het een zware strijd om anderen te overtuigen van mijn toewijding aan de geneeskunde en van het feit dat ik niet voor een carrière in de sport zou gaan. Voor mij bestond er geen enkele twijfel over dat mijn toekomst in de geneeskunde, en meer bepaald de neurologie, lag. Mijn grote droom was om een kleine bijdrage te leveren aan de kennis over de hersenen. Ik word liever herinnerd voor mijn werk in de neurologie dan voor mijn hardlopen. Als ik had kunnen kiezen tussen een grote doorbraak in de studie van het autonoome zenuwstelsel of het record onder de vier minuten op de mijl, dan koos ik voor het eerste. Ik heb zestig jaar in de geneeskunde gewerkt. Hardlopen heb ik maar acht jaar gedaan." Na een auto-ongeluk gaf hij zijn medische praktijk op en legde hij zich toe op onderzoek in de neurologie. Hij werd directeur van de National Hospital of Nervous Diseases en schreef wetenschappelijke artikelen en boeken. Hij werd geridderd en ontving talloze andere onderscheidingen en eretitels, waardoor hij zich 'Sir' mocht noemen. Bannister was aan het eind van zijn leven minder mobiel geworden door de ziekte van Parkinson en overleed in 2018 op 88-jarige leeftijd. In de in memoriams die toen werden geschreven, dook vaak de Oscar-winnende film Chariots of Fire (1981) op, waarvoor Vangelis een beroemd geworden tune componeerde. De film belicht de omstandigheden waarin Harold Abrahams in 1924 tijdens de Olympische Spelen in Parijs voor het Verenigd Koninkrijk goud won op de 100 meter. Bannister noemde Chariots of Fire "een van de beste films over sport ooit". Abrahams is de link waardoor de film aan Bannister werd opgedragen: als oud-atleet was Abrahams de man die in 1954 de officiële chronometer bediende toen Bannister als eerste de mijl onder de vier minuten liep.