De vooruitgang in kankertherapieën en diagnostische instrumenten leidde de laatste jaren tot een aanzienlijk verbeterde overlevingskans van patiënten met gevorderde, uitgezaaide niet-kleincellige longkanker (NSCLC IV). Ook de aanpak is drastisch veranderd, van puur palliatieve naar soms curatieve zorg. Oligometastatische ziekte (OMD) was één van de thema's op het European Lung Cancer Congress 2023.
...
OMD is een ziektetoestand gekenmerkt door een beperkte metastasering(1), waarbij patiënten baat kunnen hebben bij lokale ablatieve therapie met curatieve intentie. Volgens incidentieverslagen komt OMD voor bij 25 à 50% van de NSCLC-patiënten. "Gemetastaseerde ziekte kan vandaag als een 'spectrum van virulentie' gezien worden", zegt prof. Helena Linardou (Medisch oncoloog, Athene). "Stadiëring a.d.h.v. de klinische toestand, beeldvorming, histologie en tumorbiologie moet de behandeling personaliseren."De belangrijkste prognostische factor in OMD is het aantal uitzaaiingen: hoe minder, hoe beter. Synchrone metastasen hebben een minder gunstige prognose dan metachrone metastasen(2), maar ook een slechte algemene toestand, uitzaaiingen in verschillende organen, in de lymfeklieren of in de hersenen worden geassocieerd met een verminderde overleving. "MRI, PET-CT en ECOG-prestatiestatus leveren belangrijke informatie op voor de multidisciplinaire bespreking van het behandelplan", aldus prof. Linardou.De meeste studies tonen een (significant) klinisch voordeel van radicale lokale therapie in OMD. Zowel chirurgie als radiotherapie blijken doeltreffend en veilig, en kunnen ook parallel ingezet worden. "Radiotherapie kent de laatste decennia grote technologische verbeteringen, denk maar aan de geavanceerde beeldvormingstechnieken en stereotactische bestraling (met hoge dosis en hoge precisie). Zo zijn ernstige bijwerkingen zeer zeldzaam geworden", weet prof. Niccolò Levra (Radio-oncoloog, Calabrië).Hoe systemische therapie en lokale ablatieve therapie het beste gecombineerd worden, blijft onduidelijk. "De medisch oncoloog bepaalt mee aan de optimale timing van de therapieën en hun behandeldoelen, zoals lokale controle of progressievrije overleving", aldus prof. Levra. "In de toekomst zullen ook biomarkers een rol spelen bij de selectie van de NSCLC IV-patiënten die in aanmerking komen voor radiotherapie."Prof. Nan Wu (Thoracale chirurgie, Peking) benadrukt dat "de radicale behandeling van alle laesies zowel technisch haalbaar als klinisch zinvol moet zijn, met een aanvaardbare toxiciteit." Om de operabiliteit en prognose van de OMD-patiënt in kaart te brengen, raadt men sterk aan de mediastinale lymfeklieren te onderzoeken via EBUS of mediastinoscopie. De keuze tussen chirurgie en radiotherapie hangt af van verschillende factoren. "Argumenten voor een chirurgische aanpak zijn bijvoorbeeld symptomen als gevolg van een massa-effect, een botmetastase met een hoog fractuurrisico, en de nood aan histologische verificatie van een uitzaaiing.