...

Alvorens we het hebben over resultaten van de studie, is het misschien toch goed om eraan te herinneren dat de 5 jaarsoverleving van patiënten met een niet-kleincellige longkanker nog altijd niet hoger is dan 35-50% ondanks zeer vroege toediening van een adjuvante chemotherapie, al vanaf stadium IB. De helft van de kandidaten krijgt die behandeling niet.Goed aanwezig Immunotherapie lijkt dan ook een logische volgende stap. De keuze van MAGE-3-vaccin is er niet zomaar gekomen. "Het MAGE-3-vaccin wordt zeer goed verdragen en vroegere studies hebben aangetoond dat MAGE-3 een marker is die kan voorspellen welke patiënten de meeste baat zouden kunnen vinden bij die behandeling", legde J. Vansteenkiste uit. Er werden mooie resultaten met een vaccin tegen MAGE-3 behaald bij patiënten met een melanoom en bij een klein aantal patiënten met een gereseceerde longkanker. Ter herinnering, MAGE-3 komt alleen voor in kankercellen en niet in normale cellen en is dus een uitstekende marker. Voor de MAGRIT-studie werden ongeveer 13 500 patiënten gescreend op de voorspellende marker MAGE-3. Zoals te verwachten was, was ongeveer een derde van de patiënten MAGE-3-positief. Die patiënten werden in de studie opgenomen. Na exclusie van de patiënten die niet voldeden aan de selectiecriteria, bleven er 2272 over. Die 2272 patiënten werden in een 2-1-verhouding gerandomiseerd naar het vaccin (n = 1515) of een placebo (n = 757). De distributie van de stadia van longkanker was als volgt: stadium IB (47%), II (36%) en IIIA (17%).Een mislukking, vragen De eindresultaten hebben de verwachtingen van de onderzoekers en de vorsers niet kunnen inlossen. "De mediane overleving bedroeg 60 maanden in de behandelde groep en 57,9 in de placebogroep. Het verschil was niet significant (p = 0,7379). Welke les kunnen we dan uit die studie trekken?", vroeg de Leuvense specialist zich af. Eerste vaststelling: het blijkt zeer moeilijk te zijn de resultaten van de behandeling te verbeteren bij patiënten die werden geopereerd. "Immunotherapie met een vaccin gericht tegen MAGE-3 verbetert de ziektevrije overleving niet in vergelijking met de huidige standaardbehandeling, een combinatie van chirurgie en chemotherapie." Dat is overigens niet de enige behandeling die geen resultaten blijkt op te leveren bij die speciale patiënten. Andere maatregelen zijn eveneens ondoeltreffend gebleken. "We hebben met deze studie echter kunnen bevestigen dat dergelijke vaccins zeer lichte bijwerkingen veroorzaken. Ook moet worden gezegd dat slechts 15% van de patiënten een volledige pneumonectomie ondergaat, wat getuigt van de kwaliteit van zorg. De 5 jaarsoverleving is momenteel hoger dan 50%."Naar het checkpoint Een tweede conclusie is dat de studie definitieve resultaten oplevert over de technische mogelijkhedenom een therapeutisch vaccin te ontwikkelen bij dergelijke patiënten. Met andere woorden, de limieten zijn bereikt. "Ik denk dat dat de goede weg is: na chirurgie moeten we een maximum aan eventuele resterende tumorcellen uitschakelen." Tot slot hebben de vorsers aangetoond dat het vaccin resulteerde in de vorming van cellen die in staat zijn om de tumor te vernietigen. Maar daar wringt net het schoentje. "Die cellen bereiken de tumor, maar lijken dan te worden verlamd. De soldaten zijn er, maar ze vechten niet op het strijdtoneel", zei Johan Vansteenkiste. "Een mogelijke oplossing zou erin kunnen bestaan te zoeken naar stoffen die inwerken op de immunologische checkpoints in combinatie met die vaccins."