...
In het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek, bestuderen Wouter Vogel (radiotherapie) en Matthijs Valstar (kaakchirurgie) onder meer de bijwerkingen van straling op hoofd en hals. Ze bestudeerden scans waarop de speekselklieren met een markeerstof zichtbaar waren gemaakt, om die bij behandelingen te kunnen ontzien. Het ging om PSMA PET/CT-scans van patiënten met prostaatkanker. "In de neuskeelholte zitten voor zover bekend alleen tot ongeveer 1.000 microscopisch kleine speekselkliertjes gelijkmatig verspreid door de slijmvliezen. Achter in de neuskeelholte lichtten onverwachts twee grote plekken op, die er uitzagen als speekselklieren", vertelt Wouter Vogel.Matthijs Valstar: "Deze twee nieuwe, oplichtende plekken bleken nog meer eigenschappen van speekselklieren te hebben." Dat werd bevestigd aan de hand van weefsel van twee overleden personen. "We noemen ze tubarialisklieren, naar de plek waar ze zitten."Minder klachten"Als je met een bestralingsbehandeling speekselklieren beschadigt, kunnen patiënten in de problemen komen en moeite krijgen met eten, slikken en praten", zegt radiotherapeut Vogel. In samenwerking met collega's van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) analyseerden de onderzoekers de gegevens van 723 bestraalde patiënten. Conclusie: hoe meer straling op deze nieuwe plekken, hoe meer klachten naderhand. Net als bij bestraling van de al bekende speekselklieren. De ontdekking is dus niet alleen heel verrassend, maar ook relevant voor kankerpatiënten. "Bij veel patiënten is het technisch goed mogelijk om deze nieuw ontdekte locatie van het speekselkliersysteem te ontzien tijdens bestralingen, net zoals we met de bekende klieren proberen", concludeert Vogel. "De volgende stap is uitzoeken bij wie en op welke manier we dat het beste kunnen doen. Als dit goed lukt krijgen patiënten wellicht minder bijwerkingen, wat enorm zou kunnen schelen voor hun kwaliteit van leven na de behandeling."