...

De Gezondheidsprijs, goed voor 250.000 euro, is de belangrijkste internationale wetenschappelijke prijs die in België wordt uitgereikt. De prijs is niet alleen bedoeld om fundamenteel onderzoek te bevorderen, maar ook toepassingen ervan in het voordeel van de gezondheid van de mens. De Onderzoeksbeurs van 150.000 euro per jaar, gedurende drie jaar met mogelijke verlenging voor twee jaar, is bedoeld voor een jonge groepsleider aan een Belgische universiteit of universitair ziekenhuis. Voor beide prijzen wisselen vijf onderzoeksdomeinen elkaar jaarlijks af: dit jaar was kanker aan de beurt. De winnaars werden door dezelfde internationale zevenkoppige jury van bekende kankeronderzoekers gekozen. Van onco-immunologie...Prof. Kroemer is directeur van de onderzoeksafdelingen metabolomics en celbiologie van het Institut Gustave Roussy (Villejuif, Frankrijk) en adjunct-directeur van het Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale (INSERM). "Opdat een kanker kan groeien, moet het immuunsurveillancesysteem als het ware falen. Een kanker wordt immers geïnfiltreerd door immuuncellen, waaronder cytotoxische T-lymfocyten en immunosuppressieve cellen die het gunstige effect van de T-lymfocyten willen onderdrukken. Vandaar dat gepostuleerd werd dat een succesvolle therapie die lange tijd na het stoppen van de therapie succesvol blijft, de facto een immuuntherapie moet zijn. Dat is alleen mogelijk als de gestresseerde en stervende tumorcellen immunogeen worden en de immuunrespons stimuleren waardoor ze de gastheer activeren om zich tegen kankercellen te verdedigen." Een suboptimale inductie van deze 'immunogene celdood' kan leiden tot falen van de behandeling. ... naar onco-immuno-microbiologieProf. Zitvogel is wetenschappelijk directeur van de afdeling immuno-oncologie van het Institut Gustave Roussy, en ook verbonden aan het INSERM. Samen met prof. Kroemer, kwam ze tot de vaststelling dat immuuntherapie het immuunsysteem in de darm mobiliseert om kankercellen te elimineren. "We hebben retrospectief gekeken naar de impact van antibiotherapie bij patiënten die anti-PD-1 of anti-PD-L1 kregen. Dan blijkt dat de progressievrije en de algemene overleving significant dalen als de patiënt antibiotica heeft ingenomen tijdens de immuuntherapie (twee maanden voor en/of een maand na de eerste toediening). Als we feces van patiënten die goed reageren op anti-PD-1 of anti-PD-L1 transplanteren bij dieren met dezelfde kanker en een kiemvrije darm, stellen we ook bij deze dieren een goede respons vast. Het omgekeerde geldt ook: fecestransplantatie van een patiënt die faalt op de behandeling, werkt bij het dier evenmin. Het microbioom speelt dus een belangrijke rol in de klinische uitkomst." Door de genoomsequentie van de fecesbacteriën te bepalen, heeft het onderzoeksteam bij de responders op PD-1/PD-L1 een relatieve overmaat van Akkermansia mucinophila gevonden versus non-responders.* "In de VS lopen twee studies waarin men door fecestransplantaties de immuunrespons tracht te herstellen bij patiënten met metastatisch melanoom waarbij de behandeling faalt." Binnen tien jaar zal het therapeutische armamentarium van kanker ongetwijfeld ook het microbioom, en de juiste pre/probiotica omvatten.Precisie-oncologieProf. Pieter Van Vlierberghe, bio-ingenieur van opleiding, werd door de jury geselecteerd voor zijn onderzoeksproject over "De rol van cMYB bij het ontstaan van T-cel acute lymfoblastische leukemie (T-ALL)". Samen met zijn team in het Medisch Onderzoekslaboratorium verbonden aan het Centrum Medische Genetica van de Universiteit Gent, ontrafelt hij de rol van de oncogene transcriptiefactor cMYB in het ontstaan en de overleving van verschillende typen leukemiecellen. Daartoe werd een genetisch gemodificeerd muismodel gecreëerd waarin de activiteit van deze transcriptiefactor selectief kan worden aangeschakeld en tumorgroei gevisualiseerd door bioluminescentie. De uiteindelijke bedoeling is een gerichte therapie te kunnen testen die het mogelijk moet maken de nevenwerkingen van chemotherapie te vermijden. Vandaag overleeft tot 90% van de kinderen met T-ALL dankzij een intensieve chemotherapie die echter de levenskwaliteit ernstig aantast. * Routy B et al. Gut microbiome influences efficacy of PD-1-based immunotherapy against epithelial tumors. Science 2017. DOI: 10.1126/science.aan3706