Capecitabine, een cytostaticum dat de vingerafdruk kan doen verdwijnen

Capecitabine is een cytostaticum dat per os wordt ingenomen en dat vaak wordt voorgeschreven bij de behandeling van hoofd- en hals-, long-, maag en dikkedarmkanker. Mogelijke bijwerkingen van capecitabine zijn huidafwijkingen (roodheid, plaques, uitdroging, acne) en een ontsteking van de handpalmen en voetzolen, die kunnen afschilferen, bloeden of letsels ontwikkelen. In een gevorderd stadium kan dat hand-voetsyndroom leiden tot het verdwijnen van de vingerafdruk, de kromme lijnen op het oppervlak van de vingertoppen die worden gevormd ruim voor de geboorte en waarmee we levenslang kunnen worden geïdentificeerd.De Nederlandse wetenschappers hebben eerst prospectief 337 (x10) vingerafdrukken verzameld bij 150 patiënten. Van die 150 werden er 112 gehandhaafd, van wie 49 met een colorectale kanker en 31 met een hepatocellulair carcinoom. Ze hebben de vingerafdrukken gescand voor behandeling (capecitabine bij 66 patiënten en tyrosinekinaseremmer bij de overige 46), opnieuw zes tot acht weken na het begin van de behandeling en tot slot een derde keer na stopzetting van de behandeling.Drie dactylotechnici en een inspecteur hebben daarna de verschillende foto's geanalyseerd. Bij negen (ongeveer 14%) van de 66 patiënten die capecitabine hadden gekregen, waren de vingerafdrukken volledig verdwenen en slechts bij drie patiënten zijn de vingerafdrukken weer hersteld na het eind van de behandeling. Van de 46 patiënten die een andere chemotherapie hadden gekregen, had er slechts één (ongeveer 2%) zijn vingerafdrukken verloren. Bij 50-60% van de patiënten veroorzaakte capecitabine ook een hand-voetsyndroom, tegen slechts bij 19-34% van de patiënten die andere geneesmiddelen hadden gekregen.De auteurs denken dan ook dat het op grond van hun studie niet mogelijk is om een direct verband te leggen tussen het verlies van de vingerafdruk en het hand-voetsyndroom. Het blijft dus een mysterie. Het verlies van vingerafdruk heeft geen klinische gevolgen, maar ze vinden toch dat de artsen die mogelijke bijwerking van capecitabine moeten kennen. Het verlies van de vingerafdruk kan immers problemen veroorzaken in het dagelijkse leven, aangezien smartphones en draagbare computers almaar vaker worden ontgrendeld met vingerafdrukken en omdat steeds vaker vingerafdrukken worden afgenomen bij grenscontroles. (referentie: JAMA Oncology, 25 augustus 2016, doi:10.1001/jamaoncol.2016.2638)