Aanpak van de covid-19-pandemie in België

Bij het begin van zijn presentatie ging hij wat dieper in op het werkingsmechanisme van het SARS-CoV-2-virus en benadrukte dat het virus na een genetische mutatie kon overspringen van dieren naar mensen. Zijn naam dankt het virus aan het feit dat het oppervlak een soort 'spikes' heeft, wat er onder de elektronenmicroscoop uitziet als een kroon. De spikes zijn een belangrijke component waarmee het virus zich kan vasthechten aan de cel, om dan via de ACE2-receptoren, onder andere aanwezig in de luchtwegen en de neus, de cellen binnen te dringen om zich te reproduceren. Prof. Gala besprak ook interessant onderzoek van de UGent waarbij de genetische aanleg van de bevolking in belangrijke mate de ernst van de covid-19-epidemie in verschillende landen kan verklaren. Populaties met D-polymorfisme van het ACE1-gen zouden minder vatbaar zijn voor het virus. Dit zou verklaren waarom Scandinavië in vergelijking met Afrika, Azië en Zuid-Europese landen minder hard getroffen wordt door het virus. Analyse van de covid-19-besmettingen en doden in het Verenigd Koninkrijk toonde aan dat de Zwart-Afrikaanse bevolking en etnische minderheden het zwaarst getroffen zijn. Door deze gegevens te includeren in de modellen moet het mogelijk zijn om het verloop van een covid-19-epidemie in een bepaalde regio of land nauwkeuriger te voorspellen. Daarnaast kan verder onderzoek over de rol van ACE bij covid-19 ook helpen bij de ontwikkeling van nieuwe behandelingen.MondmaskersEen groot probleem in de strijd tegen covid-19 is dat een deel van de bevolking asymptomatisch is (30%). Daar komt nog bij dat wie symptomatisch is, reeds 2-3 dagen voor de symptomen optreden, het virus al heeft overgedragen op andere mensen. Dit bevestigt hoe moeilijk ons gevecht is, aldus prof. Gala. Aangezien het coronavirus zich verspreidt van mens op mens via kleine druppeltjes die onder andere bij hoesten en niezen vrijkomen, is prof. Gala een absolute voorstander van het dragen van een mondmasker. De afstand die de viruspartikels afleggen, verschilt bij spreken, hoesten en niezen en kan oplopen tot 6 à 9 meter. Deze waarden worden verder beïnvloed door omgevingsparameters, zoals luchtvochtigheid en temperatuur, evenals de virale belasting van een individu. Het is duidelijk dat al deze parameters een invloed hebben op het bereik van het virus en dat prof. Gala social distancing van 1,5 meter onvoldoende vindt als maatregel in de strijd tegen het virus. In België werd er gekozen om de curve van het aantal besmettingen af te vlakken om een piek van patiënten in de ziekenhuizen te voorkomen, maar om het virus volledig onder controle te krijgen, zijn er extra maatregelen nodig, benadrukt prof. Gala. Het dragen van een mondmasker, samen met testen en contact tracing zijn zeer belangrijk. Daarnaast zal een behandeling ook nodig zijn om het virus te bestrijden.Wat betreft de mondmaskers is het uiteraard zeer belangrijk om de bevolking goed voor te lichten rond het correct gebruik ervan. Zo moet het masker neus, mond en kin perfect bedekken, een goede filterkwaliteit hebben en correct gewassen worden na gebruik. Inzake de chirurgische maskers stelde prof. Gala dat deze maskers ervoor dienen om de patiënt te beschermen tegen luchtdruppels van de arts, maar onvoldoende bescherming bieden tegen virusoverdracht. Vooral de gewone bevolking is hier niet van op de hoogte en denkt beschermd te zijn als ze een chirurgisch masker dragen.Prof. Gala ging ook wat dieper in op het cumulatieve aantal gedetecteerde besmettingen en sterfgevallen en benadrukte dat landen die het goed doen massaal hebben ingezet op testen van hun bevolking en het verplichten van mondmaskers iets wat in België nog niet gebeurt.BehandelingVoor de behandeling van covid-19-patiënten in de ziekenhuizen worden er momenteel twee strategieën gevolgd, namelijk de virale belasting verminderen of auto-immuniteit tegen gaan. Er is veel antivirale medicatie op de markt die getest wordt, maar voorlopig is niet geweten of deze medicijnen werken, en studies spreken elkaar regelmatig tegen. Een tweede belangrijke aanpak is medicatie die auto-immuniteit tegengaat. Patiënten sterven aan de 'covid-long' als hun eigen immuniteit het overneemt en als gevolg hiervan de longen vernielt. Ook hiervoor zijn er mogelijke behandelingen, en werd een grote Europese studie op poten gezet. Jammer genoeg doet voorlopig elk land zijn eigen ding en worden de resultaten nog niet vergeleken met mekaar. Daarnaast zijn er een aantal meldingen rond plasmaferese die een gunstig effect kan hebben, maar hier is prof. Gala sceptisch, aangezien we nog niet weten of antistoffen het virus echt neutraliseren. Aan een vaccin moeten we momenteel ook nog niet denken, aldus prof. Gala, want de immuniteit die wordt gecreëerd door het coronavirus is laag. Daarbij kan het ook zijn dat het vaccin een probleem creëert met auto-immuniteit wat uiteraard moet vermeden worden.GroepsimmuniteitOm patiënten in België te diagnosticeren met covid-19 wordt gekeken naar de virale belasting van een individu. Dit kan gebeuren via een swabtest in de neus en via serologische testen. Wat betreft de groepsimmuniteit in België maar ook in andere landen zijn de cijfers voorlopig teleurstellend. Slechts een klein percentage van de bevolking heeft antistoffen, en het lijkt onwaarschijnlijk dat we op een natuurlijke manier voldoende groepsimmuniteit gaan opbouwen. In dit verband gaf prof. Gala aan dat we misschien de foute parameters testen en moeten kijken naar andere merkers van immuniteit. Prof. Gala's verhaal maakt duidelijk dat er nog veel onbeantwoorde vragen zijn in de strijd tegen covid-19 en dat de overwinning nog veraf lijkt.