Genoomediting, een veelbelovende benadering om blindheid te genezen

Eenvoudig uitgelegd gaat het om een soort van programmeerbare DNA-schaar waarmee we ons op een precieze genetische sequentie in de kern van een cel kunnen richten. We kunnen die sequentie dan herstellen, verwijderen of vervangen. Die techniek voor gentechnologie is werkelijk revolutionair, eenvoudig en goedkoop, en opent een nieuw paradigma voor de behandeling van aandoeningen die vooral genetisch bepaald zijn. Hij biedt tal van voordelen maar bepaalde mogelijke toepassingen ervan zorgen ook voor controverse. Dat is met name het geval voor de aanpassing van kiemcellen of van gendefecten bij het embryo. Aangezien er nog weinig ervaring is met de techniek, blijven wetenschappers voorzichtig. Zo vrezen ze dat CRISPR onbedoelde wijzigingen zou aanbrengen in het genoom. Hoe dan ook gaan de onderzoeken door. Een daarvan is uitgevoerd door een team van de universiteit van Iowa, samen met een team van het medisch centrum van de universiteit van Columbia. De auteurs maakten gebruik van CRISP om in een diermodel een van de meest voorkomende mutaties bij retinitis pigmentosa te repareren, een erfelijke oogziekte die tot blindheid leidt. Die mutatie wordt veroorzaakt door een enkele fout in het RGPR-gen. De onderzoekers maakten gebruik van autologe stamcellen die ze haalden uit een huidstaal van een patiënt met die ziekte, en vervolgens kweekten. Ze voerden de genetische correctie uit op die iPS-cellen, die theoretisch bij diezelfde patiënt ingeplant zouden kunnen worden om visusverlies te behandelen. Aandoeningen van de retina vormen een perfect model voor celtherapie, omdat de chirurgische technieken om die cellen precies in te planten al volledig ontwikkeld zijn. Aangezien de correctie wordt uitgevoerd op de cellen van de patiënt zelf, is het risico op afstoting door het immuunsysteem bovendien minimaal, en hoeft de patiënt geen immuunsuppressieve behandeling te krijgen. Het 'proof of concept' is nu dus geleverd. Dat is een eerste stap voor er een klinische studie kan worden uitgevoerd. Dit eerste succes is des te veelbelovender omdat het RGPR-gen zeer moeilijk aan te passen is. Nu deze techniek voor genoomediting beschikbaar wordt, opent dat de weg naar een echte geneeskunde op maat voor de behandeling van retinitis pigmentosa en andere erfelijke oogaandoeningen.