Hyperandrogenisme is een frequente ziekte die gekenmerkt wordt door meer of min uitgesproken symptomen zoals hirsutisme, alopecia androgenetica, acne, onregelmatige menstruaties en virilisatie (lagere stem, hypertrofie van de clitoris en relatieve toename van de spiermassa). De frequentste oorzaak is het polycysteusovariumsyndroom. Minder frequente oorzaken zijn congenitale bijnierhyperplasie, ziekte van Cushing en androgeenproducerende tumoren.
...
Milica Jovanovic (Servië) heeft de casus gepresenteerd van een patiënte van 17 jaar die haar eerste menstruatie heeft gekregen op de leeftijd van 13 jaar. Sinds enkele maanden vertoonde ze echter zo'n ernstig hyperandrogenisme dat ze voor onderzoek werd opgenomen in het nationaal centrum voor onvruchtbaarheid en endocrinologie in Belgrado. De klinische tekenen waren amenorroe sinds meer dan zeven maanden, gewichtstoename met 13 kg tijdens die periode, een zeer vette huid, acne en een veel diepere stem. Bij een laboratoriumonderzoek zes maanden eerder waren verhoogde plasmaconcentraties van testosteron en dehydro-epiandrosteron (DHEAS) en een gedaalde plasmaconcentratie van SHBG gemeten (testosteron: 8,9 nmol/l, DHEAS: 369,5 µmol/l en SHBG: 23,4 nmol/l). Tijdens het ziekenhuisverblijf waren de plasmaconcentraties normaler (testosteron: 1,6 nmol/l, DHEAS: 4,8 mmol/l). De concentratie vrij testosteron bedroeg 0,9 pmol/l, de plasmaconcentratie van androsteendion 1,3 ng/ml, die van 17-OH-progesteron 1,6 nmol/l en die van oestradiol 35,7 ng/l. De plasmaconcentraties van TSH, T4, prolactine, de cortisolspiegel 's morgens en de verschillende tumormarkers waren normaal. Verwarring troef Klinisch onderzoek toonde een hypertrofie van de clitoris (2 cm). De hypothese van overmatige lichaamsbeharing kon moeilijk worden geobjectiveerd doordat de patiënte zich om cosmetische redenen had laten ontharen. Een echografie van de borsten toonde geen bijzonderheden. Een echografie van het bekken toonde polycysteuze ovaria. Een androgeensuppressietest met dexamethason was negatief. Er klopte dus iets niet. De patiënte heeft uiteindelijk toegegeven dat ze drie injecties van nandrolondecanoaat had gekregen voor de symptomen waren verschenen, en dat ze tijdens de daaropvolgende maanden zwaar had getraind om haar spiermassa snel en sterk te verhogen. Misschien een anekdotische casus, maar daarom nog niet zeldzaam. Volgens een epidemiologische studie van Sagoe et al. die enkele jaren geleden is gepubliceerd, zou wereldwijd circa 1,6% van de vrouwen anaboliserende steroïden gebruiken. Volgens Milica Jovanovic is dat cijfer aan het stijgen. Dat is alarmerend, ook al omdat het in driekwart van de gevallen vrouwen zijn die niet meedoen aan wedstrijden. Ze moeten ook weten dat de diepe stem die daar het gevolg van is, over het algemeen onomkeerbaar is. Sagoe D et al. The global epidemiology of anabolic-androgenic steroid use: a meta-analysis and meta-regression analysis. Ann Epidemiol. 2014 May;24(5):383-98. doi: 10.1016/j.annepidem.2014.01.009