...

Het verkleinen van de ecologische voetafdruk van de gezondheidszorg is een van de thema's van Nivel's onderzoeksagenda 2022-2024. Eind januari bracht het Nederlands Instituut Voor onderzoek van de Eerstelijnsgezondheidszorg zo'n 30 professionals uit de zorg daarover samen. De conclusies die daaruit kwamen kunnen ook interessant zijn voor de Belgische gezondheidszorg. In Nederland is de zorgsector verantwoordelijk voor circa 7% van de totale uitstoot van broeikasgassen, zo berekende het Nederlandse kenniscentrum RIVM. Voor België zijn geen cijfers beschikbaar maar wellicht is het aandeel vergelijkbaar. Met het oog op infectiepreventie heeft het gebruik van wegwerpartikelen (disposals) een hoge vlucht genomen. Om hergebruik van medische hulpmiddelen te stimuleren, is eerst en vooral een andere mindset nodig, in combinatie met nieuwe regelgeving over hergebruik, zo stelden de deelnemers. Andere overwegingen waren dat duurzame middelen niet duur mogen zijn en net zo gebruiksvriendelijk moeten zijn als niet-duurzame alternatieven. Ook willen zorgprofessionals concrete handvatten om duurzaam én in lijn met de patiëntveiligheid te kunnen handelen. Wat betreft duurzaam geneesmiddelengebruik, waren de zorgprofessionals het erover eens dat duurzaam voorschrijven in de praktijk begint. Maar wat is dan de duurzaamste behandelkeuze? Dat bepalen bleek niet zo eenvoudig. Een geneesmiddel legt een lange weg af voordat de patiënt het gebruikt, en het aantal betrokken partijen is groot - patiënten, zorgverleners, zorgverzekeraars, farmaceutische bedrijven en beleidsmakers. Een eerste en noodzakelijke stap, zo waren de deelnemers van mening, is alle betrokken partijen op een lijn krijgen over de (wettelijke) kaders en mogelijkheden. 'Hoe kan je de vraag naar gezondheidszorg verminderen door in te zetten op leefstijlverbetering?' was nog een thema dat aan bod kwam. De deelnemers waren het erover eens dat kennis over gedrag begint bij de zorgprofessional en dat dit helpt om manieren te vinden om patiënten aan te zetten tot duurzame leefstijlaanpassingen, zoals meer bewegen. Andere onderwerpen die naar voren kwamen, waren: hoe bespreek je een gezondere leefstijl in de praktijk? Welke woordkeuze hanteer je? Hoe voorkom je weerstand bij patiënten? Wat als een patiënt obstakels ervaart bij het werken aan een gezondere leefstijl? Bijvoorbeeld hij of zij heeft de middelen niet om onder begeleiding te sporten, of woont in een omgeving waar veel luchtvervuiling is. Een laatste conclusie was dat een interdisciplinaire zorgaanpak nodig is om tot duurzame gedragsverandering te komen. De zorgverlener staat daarbij in direct contact met bijvoorbeeld hulpverleners uit de sociale sector. In de praktijk betekent dat ook dat je verder moet kijken dan alleen de leefstijl en voorstellen doet om ook leefomgeving van de patiënt gezonder en duurzamer te maken. Eerder onderzoek van Nivel toonde aan dat burgers informeren over de klimaatimpact van gezondheidszorg kan bijdragen tot groenere zorgkeuzes.