'Uniek aan Pioen is het totaalplaatje'

Die laatste schets de context. "We hebben nog twee huisartsen, van wie één pensioengerechtigd is. Dat is veel te weinig voor 8.000 inwoners. Door het tekort gaat de helft van de bevolking naar huisartsen buiten Vorselaar. Daar geldt soms een patiëntenstop. Psychologen en kinesitherapeuten zijn er genoeg, maar de zorg- en hulpverlening vertoont gaten. De regio is niet zeer welvarend maar evenmin achteruitgesteld. Er is vergroening en een instroom van jonge, vaak hoogopgeleide gezinnen." Conceptueel is Pioen een brede, multi- en interdisciplinair werkende eerstelijnspraktijk met de huisarts als spilfiguur. De gemeente huurt een centraal gelegen gebouw en bouwde het om tot een gezondheidshuis. Met zorgverstrekkers die binnen Pioen willen werken, worden samenwerkingsovereenkomsten afgesloten. Tina Claes: "Het lokale bestuur trekt het project en diende het in 2021 in bij het Agentschap Zorg en Gezondheid. Een stuurgroep met de arts en met vertegenwoordigers van LiCalab (Thomas More), UAntwerpen, ELZ Middenkempen, AZ Herentals, ziekenfondsen, huisartsenkring, lokale bestuur, sociale campus,... zet de grote lijnen uit." In juni-juli 2022 ontving elke meerderjarige inwoner van Vorselaar een persoonlijke uitnodiging tot deelname aan een gezondheidsbevraging. Wat verwacht men van de gezondheidszorg? Wat is er belangrijk? Welke praktijken moeten in een gezondheidshuis aanwezig zijn, enz. Claes: "In totaal wilde de bevolking 13 gezondheidsberoepen. Prioritair was een tandarts, verpleegkundige, diëtist, psycholoog en maatschappelijk assistent. Mensen willen voldoende zorgverleners, huisartsen en tandartsen met ruime contacturen, vooral in het weekend en 's avonds, met wie men telefonisch en online afspraken kan maken." Tijdens een open deur van het lokale bestuur najaar 2022 kon het gezondheidshuis bezocht worden. 300 à 400 bezoekers vonden de weg. Alle zorgverstrekkers uit de regio konden met Pioen kennis maken. Op 1 oktober startte huisarts Stefan Tanasijevic. Hij is permanent aanwezig in Pioen, zijn BV sloot met de gemeente een samenwerkingsovereenkomst af. "Ik ben een 'gewone' huisarts, werk in de prestatiebetaling en ben lid van de LOK, de wachtpost Herentals en de Vereniging Huisartsenkring HAVIK. Alle zorgverstrekkers hier zijn zelfstandigen, maar iedereen onderschrijft wel de missie en visie van Pioen. Preventie, samenwerken en overlegmomenten binnen de eerste lijn vinden we belangrijk." Van belang is populatiegerichte zorg. Elke maand zet het gezondheidshuis in op een preventiethema - rookstop, tandzorg, enz. "Ook individuele preventie is voor ons belangrijk", zegt dokter Tanasijevic. "Dat is een tijdsinvestering, maar op termijn brengt het op. Daarom hou ik mijn dossiers heel grondig bij en bevraag ik levensstijl (voeding, beweging, roken,...), vaccinaties, enz. Dat stimuleren we, maar uiteraard blijven patiënten die daarin niet meegaan ook welkom. Ik leg wel uit waar Pioen voor staat en de meesten vinden dat prima." In het gezondheidshuis houdt een VIHP-verpleegkundige (Verpleegkundige in Huisartsenpraktijk) consultatie. Voor Stefan Tanasijevic is "een goede taakverdeling immers de beste manier om het huisartsentekort aan te pakken". De VIHP helpt bij technische prestaties (wondzorg, vaccinatie, ECG, bloedafnames) en bij preventie. Ook aanwezig zijn een vroedvrouw - de enige actieve vroedvrouw in Vorselaar - een voedingsdeskundige, de BOV-coach (zie verder), een maatschappelijk werker (OCMW) en CM en Solidaris. Tanasijevic: "Jonge gezinnen weten niet direct waar ze terechtkunnen en in het AZ Herentals merkte men dat bijvoorbeeld zwangere vrouwen goed opgevolgd willen worden en er nood was aan een vroedvrouw. Die samenwerking verloopt heel tof. Ze staat van bij het begin, tijdens de zwangerschap en na de bevalling in voor de begeleiding. In de toekomst willen we graag samenwerken om patiënten in de praktijk of op huisbezoek gratis te zien, ook voor uitstrijkjes, vragen rond menopauze, enz. Zo moeten vrouwen niet naar de gynaecoloog. Wel lig ik als man soms wat moeilijk. Daarom willen we graag bij verdere uitbreiding van de praktijk een vrouwelijke huisarts." Met psychologen uit het dorp wordt nauw samengewerkt. Dokter Tanasijevic: "Bij de opstart inventariseerden we wie wat doet, welke expertise er is, hoe lang wachtlijsten zijn, wat hun verwachtingen naar de huisartsen zijn en omgekeerd. We gingen ook na hoe we best samenwerken. Maandelijks is er overleg. Met een aantal psychologen hebben we een preferentiële doorverwijsrelatie." Tina Claes: "Vorselaar telt drie zelfstandige eerstelijnspsychologen. Daarnaast zijn er drie eerstelijnspsychologen via het CGG binnen de scholengemeenschap en twee binnen het OCMW via het intergemeentelijk samenwerkingsverband Neteland (Vorselaar, Grobbendonk, Herenthout, Herentals, Olen). Stefan kan heel gericht doorverwijzen naar privé-psychologen. Dat ontlast ook de wachtlijst van het OCMW." Tina Claes: "Via Neteland beschikken we over een gesubsidieerde BOV-coach (Bewegen op Verwijzing). Dat gaat niet zozeer over sporten, wel over een betere gezondheid door te bewegen." Tanasijevic: "De BOV-coach op verwijzing van de huisarts bestaat al zes jaar. Hij geeft in sessies bewegingsadvies en advies over de integratie van gezond bewegen in het dagelijkse leven. Bijvoorbeeld de fiets nemen naar het werk in plaats van de bus. De coach maakt een anamnese en stuurt een verslag naar de huisarts - aantal minuten dat iemand zit, wandelt, enz." "Mensen hebben recht op zeven uur per jaar, het is goedkoop en het kan ook in groepssessies", vult Tina Claes aan. "Maar het is niet erg bekend waardoor men er weinig gebruik van maakt. Er is ook wat weerstand bij patiënten en bij sommige huisartsen. Of men denkt er niet aan." Tanasijevic: "Net de patiënten die er nood aan hebben, nemen moeilijk contact op. Ze nemen een verwijzing vaak niet serieus. Daarom krijgt de coach nu het telefoonnummer van de patiënt en neemt hij zelf contact op. Dat werkt beter." "Verder zitten aan het onthaal drie niet-permanente vrijwilligers. Ze ontwikkelden de sociale kaart van Vorselaar en houden ze bij. En ze beheren de sociale media, werken mee rond preventie, begeleiden mensen, maken folders, enz.", aldus Tina Claes. Naar de toekomst toe heeft de gemeente plannen voor een nieuwbouw. Pioen wordt dan naast het gemeentehuis en naast de sociale campus gehuisvest. Zo ontstaat een alomvattende site voor sociaal welzijn en gezondheid. Over een drietal jaar hoopt men het gebouw in gebruik te kunnen nemen. Tanasijevic tot slot: "Niets van wat we doen, is heel uniek, maar het totaalplaatje is dat wel aangezien deze huisartsenpraktijk - een vennootschap - zowel sterk samenwerkt met andere zorgverstrekkers op de eerste lijn als met het lokale bestuur én met het AZ Herentals, de tweede lijn. Ik startte met nul patiënten en heb nu dus nog tijd voor overleg en preventie. Maar in de prestatiebetaling ligt dat moeilijk. Daarom schakelen we op termijn over naar een ander betalingssysteem. Dat maakt het veel gemakkelijker om alle zorgverstrekkers binnen de praktijk te organiseren en overlegmomenten en groepssessies in te plannen. Want in de toekomst willen we groepssessies organiseren om patiënten beter te motiveren om te bewegen, hun levensstijl te verbeteren, tegen obesitas, diabetes of om sociale contacten te bevorderen voor eenzame mensen,..." Op korte termijn wil dokter Tanasijevic nu vooral een tweede arts en een haio inschakelen die zich kunnen vinden in de missie en visie. "Mijn grote droom is laagdrempelig te beschikken over een aantal zorgverstrekkers binnen Pioen: een BOV-coach, een eigen diëtiste, psycholoog, een door de praktijk betaalde vroedvrouw,...", besluit hij.