...

De eerste twee aspecten werden al toegelicht (zie Artsenkrant nr. 2644). Hoe je het gevoel van eigenwaarde van de patiënt kan opkrikken, legt Kasper Bormans uit aan de hand van een app die hij speciaal voor die gelegenheid ontwikkelde: MemoryHome. Het concept bestaat erin dat een mantelzorger (of professionele zorgverlener) samen met de dementiepatiënt een parcours creëert in eigen huis of in het rusthuis. Vaste objecten, zoals de voordeur, de deurbel, het wasbekken of de telefoon, zijn stations op het parcours, waaraan een verhaal gekoppeld wordt. Zo hangt men met de app boven het wasbekken een foto van kleinzoon Tim, omdat hij altijd zijn handen wast als hij uit de tuin komt. Of naast de telefoon komt een foto van vriendin Hilda, die altijd heel wat te vertellen heeft als ze aan de lijn is. In een eerste fase vertelt de persoon met dementie hoe hij het voorwerp met de persoon op de foto associeert. Deze verbanden worden door de app opgeslagen. De mantelzorger (of professionele zorgverlener) wandelt samen met de patiënt door het parcours, dat ook wel 'geheugenpaleis' wordt genoemd. Het concept om personen of zaken die men in gedachten wil houden, te koppelen aan elementen op een parcours, bestond al bij de Oude Grieken. Momenteel wordt het ook gebruikt door geheugenkampioenen, om zeer snel grote hoeveelheden informatie in te prenten."Bezoekers weten niet altijd wat ze de persoon met dementie moeten vertellen", zegt Kasper Bormans. "Het geheugenpaleis biedt aanknopingspunten. Het is geen geheugenquiz, waarbij de patiënt fouten kan maken, want dat is net niet goed voor zijn welzijn. Heeft hij geen zin om het verband tussen de persoon en de foto opnieuw te vertellen, dan laat men de klanklijn van de app lopen.""De patiënt wordt er wel toe uitgenodigd positieve kenmerken van de dierbare persoon op de foto op te noemen. Hij mag daarvoor kiezen uit een lijst van vier items die de app opsomt. De lijst van vier wordt door de app variërend gekozen uit een bestand van honderd items, zodat de wandelingen altijd een beetje anders zijn. We moeten zorgen voor een beetje afwisseling om er de spanning in te houden, maar niet te veel. Zo blijft een bepaalde persoon altijd aan een bepaald object gekoppeld, dat is juist de essentie van een geheugenpaleis." De bedoeling is dat de dementiepatiënt de app gedeeltelijk zelf gebruikt, net met het oog op het versterken van zijn gevoel voor eigenwaarde. Zo kan hij indien gewenst klikken op 'Creatief', waarop de app hem vraagt op vrije basis iets meer over de dierbare persoon op de foto te vertellen."Een onderzoeksgroep uit Cambridge heeft aangetoond dat men met deze methode - het koppelen van positieve associaties aan alledaagse voorwerpen - het gemoed van depressieve patiënten kan verbeteren. In het Britse experiment werd overigens geen app gebruikt. De persoon moest de gewoonte aannemen zich in te beelden dat zijn pasgeboren zoontje zijn hoofd uit de brievenbus stak om hem te begroeten. Het ongewone van dat beeld stimuleerde het geheugen en de verbeelding, wat de positieve associaties versterkte." Dankzij de app MemoryHome krijgt de patiënt een eenvoudig middel in handen om de toegang tot zijn positieve her- inneringen te vergemakkelijken. Dat verhoogt zijn eigen levenstevredenheid en die van anderen. Hij wordt opnieuw de eigenaar van zijn eigen handelen en de verteller van zijn eigen levensverhaal. Bovendien ontstaat er letterlijk en figuurlijk 'een beweegreden': via de objecten en de herinneringen komen zowel lichaam als geest in beweging."Als we inzien dat mensen met dementie bereikbaar zijn, zullen ze geen 'sociale dood' sterven", duidt Kasper Bormans. "De app biedt hen een aangenaam alternatief, want op het parcours kunnen er altijd andere dingen gezegd en beleefd worden. In die zin sluit de app goed aan bij mijn boek 'Tijd maken voor mensen met dementie', waarin ook een aantal uiteenlopende mogelijkheden worden aangeboden om het contact met dementiepatiënten te onderhouden." Het concept van het geheugenpaleis wordt door andere internationale onderzoeksgroepen toegepast met behulp van virtuele realiteit. Het verschil met MemoryHome is dat de herkenningspunten in de vertrouwde woonomgeving van de patiënt worden aangebracht. Telkens als hij langs een herkenningspunt voorbijkomt, kan hij de positieve associatie maken. Zo heeft hij zijn geheugenpaleis altijd binnen handbereik.