Wat hebben etmaalamnesie, body integrity disorder, bijna-dood ervaring, de prefrontale cortex van Phineas Gage, het windmolensyndroom en het fotografische geheugen gemeen? Ze spelen de hoofdrol in onderhoudende, spannende verhalen. Maar of die verhalen ook waar zijn?
...
Een arts uit de Verenigde Staten gold rond de vorige eeuwwisseling als groot tyfusexpert. Zijn diagnoses hadden de reputatie waterdicht te zijn. Dat waren ze in zekere zin ook. Met zijn besmette vingers palpiteerde hij de tongen van zijn patiënten waardoor die de gevreesde ziekte ook geheid kregen. Zo had de dokter altijd gelijk wat hij en zijn collega's opvatten als bewijs van zijn onbetwistbare deskundigheid.Dit is een van de vele tientallen verhalen die Merkelbach in Goede verhalen zijn zelden waar serveert en die in al hun anekdotiek zijn punt illustreren. Wij houden van verhalen en hoe mooi die soms ook klinken, ze stroken zelden met de werkelijkheid.Het verhaal dat de tyfusarts zelf vertelt, en wat veel van zijn collega's geloven, getuigt voor henzelf van inzicht en kennis in een ziekte en haar symptomen. Het gaat echter om verleidelijke (nep)deskundigheid, die hen geld en faam oplevert. Zeker ook dat laatste verhindert de vertellers/verkopers van mooie verhalen/theorieën om kritische kanttekeningen te zetten bij hun beweringen en bijbehorende vaardigheden. Het vergt oefening om - ook bij jezelf - je eigen aannames, bedenkingen of overtuigingen en de verhalen die je daarbij fabriceert in vraag te kunnen stellen. Harald Merckelbach, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Maastricht, doet in elk van de 45 vermakelijke en luchtige hoofdstukjes voor hoe dat kan. Met duidelijk plezier en met een fijne pen fileert hij de denkfouten, drogredenen en verhaaltechnieken achter de parapsychologie, de psychoanalyse, de charlatans in de psychologie en het forensisch onderzoek en de dwaalgedachten in rechtspraak, wetenschap en geneeskunde.Merkelbach bundelt in dit boek op thematische wijze bewerkingen van artikelen en columns die eerder verschenen in een aantal Nederlandse tijdschriften. Hij is in België minder gekend en daarom is het een goede zaak dat zijn spitsvondige intelligentie en relevante bespiegelingen nu ook hier beschikbaar zijn. In dit geval is het belangrijk dat zijn verhalen worden doorverteld.