Het Sint-Janshospitaal in Brugge geldt zonder twijfel als een van de must-sees te lande, zeker voor wie interesse heeft in medische geschiedenis. De afgelopen maanden is hard gewerkt om het museum in een nieuw kleedje te steken. De nieuwe opstelling en parcours kan je sinds vorige week gaan verkennen.
...
Met de vernieuwing wilden we een universele museumbeleving creëren waarin gastvrijheid, zorggeschiedenis, maar ook rouw en afscheid een plek hebben, verduidelijkt Julia Willaert van de museale persdienst.Eén van de elementen waarop men zich voor de vernieuwde opstelling heeft gebaseerd, is een schilderij uit 1778 van Jan Baptiste Beerblock, 'Zicht in de oude ziekenzalen'. Daarop is goed te zien hoe in de ziekenzalen rijen met alkoven stonden opgesteld. Zo'n houten ziekenbed is in het vernieuwde parcours trouwens nagebouwd. Het schilderij maakt vooral ook duidelijk dat het in de ziekenzalen van eertijds een drukte van jewelste moet geweest zijn. Tussen de rijen alkoven - er was een rij voor mannen, vrouwen, eentje voor chirurgijns en zelfs een doothoec - bevonden zich vaak ook kleine altaren om deze of gene heilige te aanroepen. Rust en privacy in een omgeving waar alle leef en leed door iedereen gedeeld werd, waren eertijds allicht een nobele droom... De origines van het Sint-Janshuus gaan volgens de kronieken terug tot de 12de eeuw. Dat maakt van het hospitaal sowieso een van de oudste gasthuizen van West-Europa. Priesters en religieuzen maakten de dienst uit in de ziekenzalen waar pelgrims, zieken en arme noodlijdenden verwelkomd werden. Voor de medische handelingen werden barbiers en chirurgijnen ingeschakeld.Net omdat het vandaag danig wat inleving vergt om je voor te stellen hoe het er eertijds aan toe ging, zijn in het vernieuwde museum touchscreens aangebracht waar de bezoeker uitleg krijgt over wat die zorg in het verleden inhield. 'Wat betekende de pest? Hoe verliep de zorg toen, was er überhaupt zorg mogelijk? Wat als je een been brak?' Het oude medische instrumentarium (van amputatiezagen tot mesjes voor aderlatingen) biedt alvast een idee hoe chirurgijns en barbiers te werk gingen.Want, hoezeer de ziekenzusters en -broeders hun best deden, het blijft een feit dat in de middeleeuwen en zelfs nog een hele tijd nadien zieken en armen veeleer zielenzorg dan heuse medische zorgen toegediend kregen. Het zal nog tot de 17de eeuw duren vooraleer er daadwerkelijk medici zoals Montanus aan het Sint-Janshospitaal werden verbonden. De bezoeker, die anno vandaag door de oude ziekenzalen van het Sint-Janshospitaal schrijdt, wordt naast dat zorgverhaal uiteraard ook ondergedompeld in een omgeving vol kunst. De originele werken van (de volgens de legende aangespoelde pelgrim) Hans Memling blijven sowieso een reden om het museum te bezoeken. Het Ursulaschrijn en de andere schilderijen die de kunstenaar voor deze site heeft gemaakt, maken dat deze museumsite nog steeds kan uitpakken met de op een na grootste verzameling werken van Memling ter wereld!"In het vernieuwde museum hebben we een schrijn gebouwd waar de werken van Memling te zien zijn", klinkt het. Daarenboven, maar dat is voor de verdere toekomst (najaar '24), zullen bezoekers op de zolderruimte nog een "immersieve Memlingbeleving" gepresenteerd krijgen. Daarbij kan je dan meer details ontdekken over de ontstaansgeschiedenis, kleurgebruik en dergelijke van de schilderijen die je tijdens de rondgang hebt aanschouwd. Ook relikwieën en heiligenschrijnen maken integraal deel uit van de ziekenzorg uit het verleden en zijn geïntegreerd in het vernieuwde bezoekersparcours. Hun specialismen en de kwalen waartegen ze moesten beschermen, zijn even divers en verscheiden als de heiligen an sich. Maar hoezeer al deze oude kunstwerken innig verbonden zijn met dit Sint-Janshospitaal, "willen we evenzeer het verhaal van zorg, maar ook rouw en afscheid een hedendaagse dimensie geven. Daarom heeft de stad bijvoorbeeld beslist om werk van Berlinde De Bruyckere (Liggende Arcangelo) aan te kopen en de Australische kunstenares Patricia Piccini te vragen om werk te creëren voor het museum (The bridge)." Klaas Rommelaere maakt tevens een Fluisterzetel waarin hij kleren en andere gedoneerde voorwerpen van overledenen heeft verwerkt en die zich presenteert als een plek waar je getuigenissen over heengegane geliefden kan laten bezinken. Het sluit mooi aan bij een van de voorbije tentoonstellingen in het hospitaal 'Oog in oog met de dood'.