...
Na een eerder naïeve aanloop in de jaren 1950, barst haar creativiteit in alle hevigheid los in de jaren '60 en '70. Haar kennismaking met Jean Tinguély, die later haar man zou worden, en haar aansluiting bij de groep avantgardekunstenaars die men onder Les Nouveaux Réalistes catalogeert - Arman, Yves Klein, Spoerri, Tinguély, César, Christo... - spoorde Niki de Saint Phalle (1930-2002) aan om nieuwe horizonten op te sporen en te gaan experimenteren. De kunst gaf haar de kracht om haar demonen te lijf te gaan. Op 11-jarige leeftijd was zij immers door haar Amerikaanse vader seksueel misbruikt waarna ze een tijdlang in een klooster werd opgesloten. In de jaren '60 experimenteerde Niki met alle mogelijke kunstuitingen, meer zelfs, ze verlegde de grenzen van de kunst en groeide uit tot een van de gangmakers van de beweging.Heel wat werken uit die periode werden in de tentoonstelling opgenomen. Het is een wonderlijk allegaartje van fascinerende kunstwerken - assemblages waarin allerlei voorwerpen, niet zelden een revolver of rubberen handschoenen opduiken, de zogeheten shooting paintings waarbij ze met verf gevulde ballons voor het doek hing om die dan met een geweer stuk te schieten zodat de verf zich op het canvas verspreidt... Eén van de meest brutale uitingen van de action painting. Tijdens een happening op de Amerikaanse ambassade in 1961 ontdekt ze het werk van Jasper Johns en Robert Rauschenberg die haar stimuleren om haar grenzen letterlijk te verleggen. Al gauw gaat ze haar werk uitvergroten en maakte ze reuzegrote assemblages, waarin oorlogsthema's worden uitgebeeld, maar vaak ook vrouwgebonden thema's als zwangerschap en bevalling. Haar werk is als het ware gedrenkt in vitriool. Werken als L'Accouchement Rose, L'Autel des Femmes, La Mariée à Cheval getuigen van haar sterk feministische visie. Aan haar vader wijdt ze het gedicht I killed papa... De hele wereld schildert ze de verdoemenis in, in werken als King Kong waarin ze een caleidoscopisch beeld van een stad schildert in zwart-wit, met bommenwerpers die hun lading vanuit het luchtruim laten neerdalen. Haar artistieke zoektocht mondde uiteindelijk uit in een zoektocht naar de oervrouw, de Nana, die steeds meer haar werk ging beheersen. De oervrouw die haar vormen aan de Venus van Willendorf zou kunnen ontleend hebben, werd een reuzin: in Stockholm stelde ze een liggende Nana van 27 meter tentoon die door de bezoekers via de vagina kon betreden worden. Haar magnum opus creëerde ze in het dorp Garavicchio in Toscane waar ze 15 jaar werkte aan het fenomenale beeldenpark Giardino dei Tarocchi. De Nana, dansend vaak op één been, ging meer en meer haar werk beheersen. Met haar felle kleuren en ronde vormen kreeg de Nana voor de buitenwereld meer en meer een lieflijk karakter, alsof Niki de strijdbijl van het feminisme had neergelegd.De tentoonstelling in Zurich, 20 jaar na haar overlijden, plaatst de Nana weer in de juiste context in het hele verhaal dat Niki de Saint Phalle met haar kunst heeft willen vertellen. Zo blijkt ze het prototype van de feministische vrouw te zijn, maar ook en vooral een kunstenares in hart en nieren die met een heel sterke beeldentaal de toeschouwer met de neus op feiten drukt. Deze rehabilitatie van een artistieke verzetsstrijder maakt deze tentoonstelling tot een niet te missen gebeurtenis.