Regie over eigen zorg

In het Nederlandse Integrale Zorgakkoord (IZA) wordt de nadruk gelegd op zelfmanagement en zelfredzaamheid. Mensen worden aangemoedigd om zelfstandig te handelen met ondersteuning van hun informele netwerk, voordat ze een beroep doen op professionele zorgverleners. Onderzoek van het Nivel (Nederlands Instituut Voor EersteLijnszorg) toont echter aan dat een op de vier volwassen Nederlanders daarvoor onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden heeft. Daardoor ondervonden mensen met een chronische ziekte, zoals diabetes, hart- en vaatziekten of longziekten, tijdens de coronapandemie problemen met de toegang tot de zorg. Daarbij was er een duidelijk verschil te zien tussen mensen met een chronische ziekte met beperkte gezondheidsvaardigheden en met voldoende gezondheidsvaardigheden. Bijna 40% van degenen met beperkte gezondheidsvaardigheden meldde dat ze geconfronteerd werden met geannuleerde zorgafspraken. Bij degenen met voldoende gezondheidsvaardigheden was dat slechts 23%. Veel mensen met een chronische ziekte geven ook aan dat zij geen actieve rol willen of kunnen nemen in hun eigen zorg. Ongeveer 37% van de mensen met een chronische ziekte geeft aan de benodigde kennis, vaardigheden of motivatie daarvoor te missen. Dit geldt met name voor oudere personen, mensen met een lager opleidingsniveau en degenen die ernstigere lichamelijke klachten hebben als gevolg van hun ziekte. Sommige mensen geven er de voorkeur aan om de besluitvorming over te laten aan de zorgverlener. De gepresenteerde resultaten zijn afkomstig uit onderzoek met de Nivel-panels met burgers, patiënten, mantelzorgers en mensen met een beperking.