...

Na een langdurig verblijf op de intensive care is het niet ongewoon dat de patiënt restverschijnselen heeft. Die zijn veelal het gevolg van de ziekte of het ongeval die tot de opname leidde, maar ook de belastende zorg op de ICU kan nog een belangrijke nasleep hebben.Het post-intensive care syndroom (PICS) uit zich bij tot 40% van de patiënten na een langdurig verblijf op de ICU, met een intense en aanhoudende spierzwakte, cognitieve problemen (geheugen, aandacht) en/of psychologische problemen (angst, depressie, posttraumatische stress). Het syndroom kwam al eerder in beeld in de wetenschappelijke literatuur maar werd vooral bekend tijdens de covidcrisis, toen heel wat mensen langdurig op de ICU moesten worden opgenomen. Het KCE publiceerde ruim twee jaar geleden al een eerste rapport over PICS. Dat had tot doel de waakzaamheid voor dit syndroom te verhogen en beschreef een set van zes gevalideerde, snelle en eenvoudige tests die een huisarts in zijn praktijk kan uitvoeren. Het nu gepubliceerde rapport evalueert de in de wetenschappelijke literatuur gedocumenteerde preventiemaatregelen voor PICS. De vijf hoofdprincipes zijn adequate pijnbestrijding; het beperken van de duur van de mechanische beademing; te diepe sedatie vermijden; het optreden van delier tegengaan; en de patiënt vroegtijdig mobiliseren.Hoewel het onderzoek voor de verschillende afzonderlijke maatregelen in de literatuur erg gefragmenteerd is en beperkte resultaten oplevert, zie je dat als het geheel van maatregelen wordt toegepast de overleving en het aantal dagen zonder delier een belangrijke verbetering vertonen. Hoe langer en hoe algemener de maatregelen worden toegepast, hoe beter de resultaten. Het volledige KCE-rapport resumeert de gegevens uit de literatuur voor de verschillende maatregelen. Het brengt ook in kaart wat de obstakels zijn bij de uitvoering van de verschillende onderdelen van de preventie. Het onderzoek in België naar de implementatie van deze preventieve maatregelen is nog erg beperkt. Ze worden al geheel of gedeeltelijk toegepast door sommige teams, maar ze zijn in ons land nog lang niet algemeen. Om de preventie van PICS uit te werken, is het nodig om enige weerstand te overwinnen, niet alleen bij het personeel maar ook bij de familie van de patiënt. Een belangrijke facilitator voor ziekenhuizen is het opstellen van een schriftelijk protocol binnen de intensieve zorg. Maar de uitwerking daarvan vraagt tijd. Het hele zorgteam moet mee zijn, en de verantwoordelijkheden duidelijk verdeeld. De uitvoering ervan vraagt onbetwistbaar een extra inzet van personeel. Het KCE formuleert, zoals altijd, een aantal concrete aanbevelingen. Voldoende middelen voor de intensieve zorg is er een van. De opleiding en de wetenschappelijke wereld in ons land moeten aan PICS meer aandacht besteden.