...

Het is bij de viering van 500 jaar Vesalius (1514-1564) in het jaar 2014 dat de zoektocht naar het graf van Vesalius onder impuls van voormalig consul in Griekenland, Theo Dirix, een nieuw élan heeft gekregen. Met financiële steun van Agfa Gevaert, de Belgische Ambassade (en de consul zelf) heeft de Belgische archeologe Sylviane Déderix in 2014, op basis van moderne en historische kaarten via een zogenaamde GIS-analyse (Geografisch InformatieSysteem) de kerk weten te situeren op de noordwestelijke hoek van het kruispunt tussen de straten Kolyva en Kolokotroni in de hoofdplaats die dezelfde naam als het eiland draagt, Zakynthos. "Omdat het stratenplan heraangelegd werd na de aardbeving van 1953, zou de kerk zich bevinden deels onder de straat, deels onder een recent huis en twee houten noodwoningen die destijds met buitenlandse steun werden opgetrokken", zegt Dirix. "Die huisjes met nauwelijks fundamenten werden in alle haast in de nasleep van de aardbeving in de jaren 1950 opgetrokken. Bij het graven van fundamenten van het nieuwe huis werden een paar jaar geleden grafplaten opgegraven die één voor één door de Griekse historicus Pavlos Plessas werden gefotografeerd. Een oude, kettingrokende eilandbewoonster vertelde me op straat dat ze als kind dagelijks voorbij de kerk kwam en zich nog de verwoeste buurt herinnerde en hoe de skeletten van het kerkhof in haar straat lagen..."De grafstenen werden overgebracht naar het platteland van Zakynthos waar sommige als tafelbladen dienstdoen. Een van de grafplaten verwijst naar een zekere Bevilaqua die in 1593 tot openbaar arts werd benoemd. Anderen die in de kerk begraven waren zijn de Franse filhelleen en auteur van reisboeken, Pierre-Augustin Guys die in augustus 1799 op Zakynthos stierf en misschien de Romeinse orator Marcus Tullius Cicero, ook al wordt dat laatste door sommigen als archeologische fictie afgedaan. "In mei 2013 heb ik zelf tussen het puin achter het San Marco plein de grafplaten van de bisschoppen Balthasar Maria Remondini (1698-1777) en Francesco Mercati (1718-1804) en andere hoogwaardigheidsbekleders gevonden. Ik heb toen mijn verontwaardiging naar de katholieke bisschop van Korfu gestuurd, waarna de grafplaten werden opgekuist en opgehangen in de San Marco-kerk." In 2018 werd op nauwelijks 90 meter van de vermoede plaats van de de Santa Maria delle Grazie-kerk, op de hoek van de straten Chioti en Delasari, bij de aanleg een nieuw huis, een waarschijnlijk vroegchristelijk graf uit de laat-Romeinse of vroeg-Byzantijns periode, met aantekeningen in rode Griekse letters blootgelegd. De vloer bestaat uit tabletten in klei, 50cm X 50 cm, met X-vormige inkervingen. In het graf bevonden zich twee skeletten, waarvan een de onderbenen en de voeten miste, en enkele grafgiften zoals een tranenflesje en een ijzeren kruis. Het graf bevond zich nauwelijks één meter diep en is quasi intact gebleven."Ook al is dit graf veel ouder dan dat van Vesalius, toch is dit een belangrijke en hoopvolle gebeurtenis", weet Dirix. "Eén voor één worden de chalets uit de jaren 1950 afgebroken en vervangen door nieuwe constructies met diepe fundamenten. Dat zal ook het geval zijn van de twee noodwoningen tegenover Hotel Palatino waar we het graf van Vesalius vermoeden!"In de herfst van 2018 kon de Belgische School voor Archeologie in Athene, met goedkeuring van de Griekse overheden en gesponsord door een crowdfunding, de ondergrond van de hele buurt, met een Ground Penetrating Radar, scannen. De resultaten van het onderzoek werden in maart 2019 gepubliceerd en voorgesteld tijdens een internationaal congres over niet-destructieve archeologie.Belangrijkste conclusie van het bodem- onderzoek is dat de ondergrond na de aardbeving bijzonder verstoord is: veel van het puin is in zee gestoten, de stad is heraangelegd en op de onderzochte plaats belemmeren allerlei voorzieningen zoals elektriciteit, water en telefoon het onderzoek op grotere diepte. "De ligging van de kerk kon niet onomstotelijk worden bewezen", vervolgt Dirix. "De gevonden grafstenen zijn natuurlijk wel een aanduiding van waar we verder moeten zoeken. De ontdekking van het vroeg- christelijke graf bewijst bovendien dat, ondanks de verstoring van de ondergrond, op deze plaats nog graven te vinden zijn die intact zijn gebleven." Alle aandacht is nu dus gevestigd op de noodwoningen die een voor een worden afgebroken. Het toeval wil dat Theo Dirix na zijn opdracht in Griekenland als consul naar Kopenhagen verhuisde. "Ik werk momenteel aan een overzicht van de noodwoningen", zegt hij. Niet helemaal toevallig heb ik in het rijksarchief van Kopenhagen een dossier gevonden van de noodhulp van Denemarken en Noorwegen na de aardbeving op Zakynthos, in de vorm van gebouwen. Ik kom daar in november mee naar buiten. Omdat de noodwoningen nu één voor één worden afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw, moet de hele buurt onder onze aandacht blijven." Theo Dirix geniet sedert 1 mei jl. van zijn pensioen. Hij heeft alvast het plan opgevat om zich met zijn echtgenote weer in Athene te gaan vestigen. "Vesalius is in Griekenland geen prioriteit", weet Dirix. "Van zodra de chalets waaronder we het graf van Vesalius vermoeden tegen de grond gaan, moet er een nieuwe actie op gang worden getrokken om Vesalius weer onder de aandacht te brengen", klinkt het strijdvaardig. "Vesalius is niet klassiek, niet Byzantijns of Orthodox, maar vooral niet Helleens, wel een buitenlander en katholiek bovendien. Remember wat er met de grafplaten van de katholieke bisschoppen is gebeurd..."