...

Het transfer van antilichamen doorheen de placenta en langs de moedermelk is een belangrijke bron van bescherming tegen infecties in het vroege leven. Deze bescherming is beperkt in duur en verdwijnt als de antilichamen uit het lichaam van het kind verdwijnen."Maar antilichamen zijn niet het enige vehikel om immuniteit over te brengen op het nageslacht", zegt prof. Benjamin Dewals, die als onderzoeker verbonden is aan het FARAH-onderzoekscentrum (Fundamental and Applied Research for Animals and Health) van de faculteit diergeneeskunde, universiteit Luik. Prof. Dewals werkte als postdoctoraal onderzoeker aan het Instituut voor infectieziekten en moleculaire geneeskunde van de universiteit van Kaapstad. Daaraan ontsproot een samenwerking met deze universiteit. Beide teams kunnen nu gezamenlijke bevindingen voorleggen."Ons onderzoek in Luik vond plaats bij vrouwelijke muizen waarbij zwangers chap gepland was", zegt Benjamin Dewals. "Een groep werd blootgesteld aan een infectie met Nippostrongylus brasiliensis, een parasitaire worm van de muis, die wordt ingezet als wereldwijd model van parasitaire infecties bij mens en dier. De muizen werden behandeld om de parasiet uit hun lichaam te verdrijven vóór ze zwanger raakten. Bij de geboorte werden de jonge muisjes van vooraf geïnfecteerde moeders verwijderd. Ze werden vervangen door muisjes geboren uit 'naïeve' muizenmoeders, met andere woorden, wijfjes die nooit met de infectie in contact waren gekomen. De jonge generatie werd vervolgens blootgesteld aan de parasiet, hetzij tijdens het zogen, hetzij op volwassen leeftijd."De resultaten stemden tot nadenken. Jonge muisjes geboren uit niet-geïnfecteerde moeders en vanaf de geboorte gezoogd door moeders die vóór de bevruchting een infectie hadden doorgemaakt, waren beschermd tegen de parasiet. Dat ligt misschien binnen de verwachtingen, maar er werd nog iets anders vastgesteld: de bescherming kan blijven bestaan tot op volwassen leeftijd."Er is meer", zegt prof. Dewals. "We deden het experiment over met transgene muizen die niet in staat zijn om de antilichamen aan te maken die men in de moedermelk aantreft. Tegen onze verwachtingen in stelden we vast dat de immuniteit tegen de parasiet ook bij deze muizen optreedt. Onze conclusie luidt dat dit beschermende effect niet te maken heeft met de overdracht van antilichamen van moeder op jong."De vraag stelt zich langs welke weg de bescherming wel wordt overgedragen. "Op dit ogenblik hebben we nog geen antwoord", geeft de FARAH-onderzoeker toe. "Maar het ziet er toch naar uit dat het via de moedermelk gebeurt.""Bij muizen hebben we vastgesteld dat cellen van het immuunsysteem in de moedermelk terechtkomen. Deze cellen vinden hun weg naar de muizenjongen die gezoogd worden. Maar hoelang blijven ze bestaan? En wat is hun rol bij de overdracht van immuunafweer bij de mens? Die vragen blijven momenteel onbeantwoord. Om daarachter te komen is recent een thesisproject van start gegaan, waarbij zal getracht worden om na te gaan hoe deze immunologische bescherming precies van moeder op jong overgaat."Hoe dan ook, deze opmerkelijke resultaten bij muismodellen leiden tot nieuwe inzichten in de manier waarop moederdieren de gezondheid van hun jonge beschermen. "We beogen hier zeker niet het belang van de moederlijke antilichamen in vraag te stellen", kadert prof. Dewals. "Maar we proberen een ander licht te werpen op de overdracht van immuniteit. Onze resultaten geven aan dat we nog lang niet het hele plaatje vatten.""We hopen dat onze resultaten zullen leiden tot verder onderzoek naar de manier waarop de blootstelling van de moeder aan ziektekiemen vóór de zwangerschap een invloed kan hebben op de gezondheid van de afstammelingen. Meer bepaald stellen we ons vragen over de bijdrage die onze resultaten kunnen leveren bij het inzetten van vaccinatie voor zwangere moeders. Daardoor zou de immuniteit mogelijk vlotter worden overgedragen, met als gevolg een betere bescherming van de kinderen op langere termijn. We hebben hier misschien een interessante piste voor de bestrijding van infecties met parasieten. Dit met het oog op de toenemende resistentie van parasieten tegen de momenteel beschikbare behandelingen."