...

De anatoom Andreas Vesalius,, die met zijn illustraties op gedetailleerde wijze de menselijke anatomie vastlegde, geldt met zijn zevendelige meesterstuk Humani Corporis uit 1543 als een inspirator voor menig kunstenaar en wetenschapper. In het werk beschrijft de anatoom op basis van eigen waarnemingen en aan de hand van gedetailleerde gravures het menselijk lichaam. Zijn empirische inslag vormt nog altijd de grondslag van vele hedendaagse medisch beeldend kunstenaars. Ook voor hematoloog en kunstenaar Ann Van de Velde geldt Vesalius als een grote inspirator. "Waar andere studenten posters van hun popidolen aan de muren van hun kamer hadden hangen, hingen ze bij mij vol met afbeeldingen van de gravures van Vesalius. Tijdens mijn studie geneeskunde zag ik zijn werk langskomen in de cursusboeken die ik gebruikte en raakte ik geïnspireerd om zelf ook elementen van het menselijk lichaam uit te beelden." Volgens Van de Velde stellen illustraties mensen in staat om complexe thema's, zoals delen van het menselijk lichaam, toegankelijk te bestuderen. "Beelden maken het mogelijk om zaken overzichtelijk en inzichtelijk te maken en gemakkelijk terug te koppelen naar een verhaallijn. We gebruiken dan ons creatieve voorstellingsvermogen. Tijdens mijn studie geneeskunde, en dan vooral de basisjaren, werd van ons verwacht dat we veel tekenden om complexe thema's uit te beelden", vertelt de hematoloog. "Sindsdien ben ik bezig met het uitbeelden van het menselijk lichaam, momenteel voornamelijk tweedimensionaal conceptueel werk gericht op bloed, zoals ik voor mijn PhD-verhandeling in 2016 ook deed." Aan de hand van een serie etsen, getiteld "In volle strijd vloeit er bloed", beeldde Van de Velde indertijd de werking van het menselijk immuunsysteem uit, waarvoor ze later de Prijs van de Stad Antwerpen ontving. Volgens Van de Velde speelt beeldende kunst nog altijd een belangrijke rol binnen de geneeskunde. "Bij de masterproeven van studenten zie ik dat er steeds vaker kunst wordt geïntegreerd. Dit jaar hebben twee studenten onderzocht hoe anatomische lessen aan de faculteit verbeterd konden worden. Dit boeiende onderzoek toonde aan dat visuele beelden een krachtig middel zijn om complexe thema's uit te leggen en inzichtelijk te maken." Om kunst verder in de wetenschap te integreren en medische anatomische kennis toegankelijk te maken voor het brede publiek, heeft Van de Velde samen met medisch kunstenaar Pascale Pollier en dr. Francis Van Glabbeek, adjunct-diensthoofd orthopedie in het UZA, het onderzoeksplatform BIOMAB aan de Universiteit Antwerpen opgericht. "We zien dat niet enkel beeldend kunststudenten zich aanmelden, maar ook studenten van de faculteit Geneeskunde. De samensmelting van deze twee werelden leidt tot interessante filosofische gesprekken, waarbij ook professoren betrokken zijn. Beide groepen kijken elk vanuit hun eigen blikveld nieuwsgierig naar het menselijk lichaam en stellen elkaar interessante vragen. De samenwerking tussen kunst en wetenschap blijkt bijzonder waardevol." De benadering van BIOMAB sluit aan bij een bredere ontwikkeling binnen het medisch curriculum, waar de laatste jaren steeds meer aandacht is voor het aanleren van 'zachte vaardigheden', zoals communicatie en empathie. Van de Velde: "Kunst stelt je in staat om buiten de gebaande paden te denken en onderwerpen vanuit een ander perspectief te bekijken. Daarnaast biedt een kunstzinnige benadering de mogelijkheid om ingewikkelde thema's op een toegankelijke manier aan een breed publiek uit te leggen. Technologische revoluties, zoals kunstmatige intelligentie, kunnen hier een positieve creatieve bijdrage aan leveren. Kunstenaars moeten zich niet laten afschrikken, maar juist gebruikmaken van deze nieuwe hulpmiddelen." Bovendien levert kunst een positieve bijdrage aan het herstel en het welzijn van de patiënt, blijkt uit onderzoek van de WHO. "Ga naar een museum of zet zelf iets op papier. Niet enkel sporten, maar ook jezelf creatief uitdrukken blijkt minstens zo belangrijk te zijn", besluit Van de Velde.