'Lokale samenwerking moet groeien'

Joke Pauwelyn is huisarts in Lauwe en is actief bij Projectgroep Psychofarmaca aan de UGent, die het rationeel gebruik van medicatie promoot: "Huisartsen bouwen hun eigen netwerk uit voor psychische hulpverlening. Je verwijst patiënten bij voorkeur door naar professionals die je persoonlijk kent en met wiens werkwijze je min of meer vertrouwd bent. Als ik op de website van het netwerk een ELP opzoek in mijn buurt, zie ik namen - maar ik weet niet echt wie die mensen zijn. Als huisarts krijg je te maken met een erg versnipperd landschap in de psychische zorg. Iedereen kan zich therapeut noemen. Welke kwaliteit van zorg bieden al die burn-out- en gezondheidscoaches, bijvoorbeeld?" Sarah Morsink, expert FOD Volksgezondheid: "Wie zich aanbiedt als eerstelijnspsycholoog heeft een diploma van klinisch psycholoog of orthopedagoog, en een visum en erkenning. Hij of zij moet al enkele jaren ervaring hebben. We vragen een brede eerstelijnsaanpak, geen specifieke expertise in psychotherapie of zo. Vertrouwen moet natuurlijk op het terrein groeien. Maar je kunt op de ELP-criteria toch afgaan." Filip Vanneste, klinisch psycholoog, ELP-coördinator voor het Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Zuid-West-Vlaanderen en zelf ook ELP: "Ons netwerk heeft ervoor gekozen alleen 'objectieve' gegevens van de ELP te vermelden op onze website, zoals het adres van de praktijk. Wat heeft een huisarts eraan dat iemand zich bijvoorbeeld ACT- (*) of oplossingsgericht therapeut noemt? We kunnen niet precies de waarde van zo'n vermeldingen inschatten. Is de persoon eens een namiddag een cursus gaan volgen? Of was dat een langdurige opleiding, misschien op universitair niveau?" "Als we voor het netwerk sollicitatie- interviews met een kandidaat-ELP verrichten vragen we naar basisvaardigheden voor de drie aanvaarde indicaties (middelengebruik, depressie of angst). Kan iemand het gesprek brengen op het alcoholgebruik, bijvoorbeeld? Weet hij hoe hij de AUDIT-vragenlijst moet gebruiken om samen met de patiënt het probleemgedrag in te schatten? Over welke psycho-educatieve vaardigheden beschikt hij? De persoon moet niet al 100% aan het profiel voldoen. We brengen als netwerk in kaart waar we iemand nog verder kunnen ondersteunen, en de persoon weet op welke punten hij zich nog verder moet op toeleggen." Sarah: "De netwerken GGZ spelen een belangrijke rol. Ze kunnen de ELP verder begeleiden, intervisies organiseren,... De keuze om met de netwerken te werken was heel bewust. Zoals Joke aangeeft, het GGZ-landschap is enorm versnipperd. En klinisch psychologen, orthopedagogen, ... iedereen zit op een eilandje. We horen van velen dat één van de positieve punten van deze hervorming is, dat je de mensen op het terrein meer met elkaar verbindt. Dat is wellicht waar we de ambulante GGZ meer naartoe willen laten evalueren: samenwerking bottom-up, tussen de professionals en instellingen in een streek." "Het Antwerpse GGZ-netwerk Sara, om één voorbeeld te geven, heeft een dispatching georganiseerd. Huisartsen kunnen naar een telefoonnummer bellen en het soort probleem van een patiënt precies aangeven. Huisartsen krijgen dan een advies naar welke instantie ze hun patiënt het best kunnen doorverwijzen." Een probleem blijft dat de huisarts de ELP kan inschakelen in drie indicaties - in een beginnend, nog niet-ernstig stadium. Maar een frequent probleem als burn-out valt daar bijvoorbeeld niet onder.Sarah: "Aanvankelijk was het systeem ook beperkt tot volwassenen, tot een bepaalde leeftijdsgroep. Maar we hebben dat al uitgebreid tot alle leeftijden en nieuwe indicaties toegevoegd, zoals gedragsproblemen. Met het ruimere budget ligt verwijzing naar de ELP bij elke lichte of matige psychische pro- blematiek op tafel. Overigens, burn-out is wel verschillend van depressieve klachten en het is dikwijls werk-gerelateerd, maar toch kun je dit vaak nog zien als een stemmingsproblematiek ,... Filip: "De meeste ELP zullen de indicaties inderdaad breed interpreteren. Vele psychische problemen hebben met angst te maken." Sarah: "Dat is correct. En binnen het budget voor de ELP zit nog behoorlijk wat ruimte." Een ander probleem is dat veel klinisch psychologen niet in het systeem willen stappen omdat ze het niet goed genoeg betaald vinden.Filip: "Je krijgt 45 euro per behandelsessie (**)... Daar moet je dan ook de administratie bij rekenen, de communicatie met verwijzers, de telefonische contacten met patiënten of hun familie, het opmaken van een therapieplan, de therapievoorbereiding, enzovoort. En no-shows worden niet vergoed." Sara: "Er zijn 800 ELP - velen doen dit weliswaar deeltijds in combinatie met andere opdrachten. In sommige regio's zitten we al aan de maximumcapaciteit. Maar we blijven eraan werken, dat groeit stapsgewijs." Joke: "Je zou de verwijsbrief en het verslag van de sessies kunnen standaardiseren. Er is blijkbaar ook geen geschikt elektronisch communicatieplatform dat vlot toegankelijk is voor de ELP, zonder dat ze er zich blauw aan betalen." Filip: "Sommigen hebben niet zo een goede ervaring met de eHealthbox: die is omslachtig in het gebruik en je krijgt geen leesbevestiging. Je vraagt je af, heeft de huisarts het rapport gekregen of niet?" Sarah: "Er bestaat al een standaardformulier. Dat hebben we opgesteld met een overleggroep. De huisarts kan elementen specifiëren uit de voorgeschiedenis, gebruik van medicatie melden,... De ELP kan hier zijn feedback in geven. Maar we willen dat niet opleggen. Zolang er maar feedback is. Een kort of een lang verslag, een telefonisch of schriftelijk (elektronisch) verslag, ...? De voorkeuren verschillen. Ook daar moet de verstandhouding groeien."