...

Antwerpen kan bogen op een lange traditie van klinische trials rond vaccinatie, met als hoekstenen het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties aan de Universiteit Antwerpen met meer dan 30 jaar ervaring, het Instituut voor Tropische Geneeskunde en recenter Vaccinopolis, en in het verleden ook de kindergeneeskunde in het GZA Sint-Vincentius-ziekenhuis. Prof. Stijn Verhulst (diensthoofd kindergeneeskunde, UZA): "Het UZA heeft dat de jongste jaren opgepikt, omdat we de nodige infrastructuur hebben voor klinische studies bij kinderen. Wat de studiepopulaties betreft, is het echter duidelijk dat ons ziekenhuis zich toespitst op de behandeling van kinderen met chronische ziekten, terwijl vaccinatiestudies vooral een beroep doen op jonge, gezonde kinderen. Het lag dus voor de hand de krachten te bundelen met naburige ziekenhuizen waar ook kinderen in goede algemene gezondheid op raadpleging komen.(1) Dit opent het perspectief van grote studies rond infectieziekten en vaccinatie bij kinderen." Het pas ontstane netwerk kreeg een juridisch statuut en richtte zich tot de farmaceutische sector: "We legden de nadruk op het unieke karakter van ons initiatief en argumenteerden dat België een uitstekende reputatie geniet op het vlak van klinische studies. Dat is een expertise die we moeten handhaven, omdat ze zowel de patiënt en de medische wetenschap als de farmaceutische industrie ten goede komt. Ons voorstel was binnen de Universiteit Antwerpen een leerstoel rond vaccinatie bij kinderen op te richten, wat toegang zou verlenen tot enige financiering om binnen het netwerk onderzoek te doen rond een aantal vragen die vaccinatiedeskundigen bezighouden. Wat zijn de barrières om grootschalige klinische studies op te zetten rond vaccinatie bij kinderen? Wat kunnen we te weten komen over vaccine hesitancy bij de Belgische ouders? Welke invloed heeft die vaccine hesitancy op de bereidheid van ouders om hun kind te laten deelnemen aan klinische studies rond vaccinatie? Wat zijn de barrières voor deelname bij de kinderen zelf?" Stroomopwaarts van deze klinische vragen wil het netwerk zich ook buigen over fundamentele organisatorische kwesties: wat is er nodig om een netwerk van ziekenhuizen als het onze uit te bouwen en te doen functioneren? Moeten de klinische activiteiten in verband met een klinische studie worden geconcentreerd binnen één locatie of kunnen ze worden verspreid over verschillende locaties? Farmaceutische bedrijven zagen het nut in van een geïntegreerd en gecoördineerd onderzoeksinitiatief.(2) Zo kwam recent de leerstoel Antwerp Pediatric Clinical Trial Network tot stand. "Het is overigens voor iedereen duidelijk dat een goed geconcipieerd en vlot functionerend netwerk rond vaccinatiestudies een sjabloon kan vormen voor het creëren van gelijkaardige netwerken rond andere ziekten, binnen en buiten de kindergeneeskunde", stelt prof. Verhulst vast. "Een dergelijke bredere toepassing kan een hefboom zijn om onze positie op de internationale markt te verstevigen en nog meer spraakmakende klinische studies naar België aan te trekken." De leerstoel heeft ook een educatieve taak, weet prof. Pierre Van Damme (hoofd Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties en directeur van Vaccinopolis, Universiteit Antwerpen): "Het is belangrijk dat de studies een gestandaardiseerde werkwijze volgen. Ongeacht of de kinderen binnen de studie worden gezien door een kinderarts of door een verpleegkundige - op één of op verschillende locaties -, alle handelingen moeten op basis van standard operating procedures worden uitgevoerd. Via de leerstoel willen we daarvoor opleiding aanbieden. Dat is een extra troef in handen van het netwerk tegenover farmaceutische bedrijven of internationale instellingen die klinische studies willen laten uitvoeren en steeds meer aandacht hebben voor een hoogkwalitatieve, gestandaardiseerde methodologie. Bovendien wordt hier ook een doctoraatstraject aan gekoppeld, wat perfect bij een leerstoel past." Kinderartsen uit andere provincies hebben intussen belangstelling getoond om de werkwijze en bevindingen van het AntwerpPediatric Clinical Trial Network in eigen rangen toe te passen. Stijn Verhulst en Pierre Van Damme zien dit hoopvol tegemoet: "In het domein van klinische studies bij kinderen wordt er meer en meer met nationale hubs gewerkt. Op Europees niveau bestaat het consortium connect4children (c4c), dat de vraag van farmaceutische bedrijven of onderzoeksinstellingen naar een bepaalde klinische studie communiceert naar nationale hubs. Als we vanuit België kunnen zeggen dat we als één groot klinisch netwerk functioneren met een uniforme insteek, dan kan dat de attractiviteit van ons land op het vlak van klinische studies alleen maar kracht bijzetten." Momenteel brandt de lamp in Antwerpen. Het Antwerp Pediatric Clinical Trial Network heeft zich kandidaat gesteld voor een eerste studie rond een verbeterd antipneumokokkenvaccin en ziet zichzelf vol vertrouwen als kanshebber.