...
De site was tot 1966 actief als steenkoolmijn, nadien was er de zoo van Zwartberg gevestigd. Maar sinds 1997 lag het 24 hectaren grote domein braak. "Voor mij als kunstenaar is Zwartberg een heel speciale plek", bekent Koen Vanmechelen. "Doorheen haar geschiedenis is het een gewonde plek geworden. Ik denk dat creativiteit een antwoord kan bieden voor zulke plekken. Vandaar dat Labiomista (letterlijk: 'mix van leven') zich aandient als een site die meer is dan een kunstproject, waar mijn visie op natuur, kunst en de mens vorm krijgt en waar diversiteit centraal staat - daarom ook dat Labiomista enkel in een stad als Genk kan bestaan, net omdat diversiteit in het DNA van deze stad zit."Maar de kunstenaar stipt nog een extra element aan: door haar ligging tussen de stad en het Nationaal Park Hoge Kempen is zijn nieuwe werkplek annex park ook een "overgangsplaats waar mensen kunnen voelen hoe mens en natuur conflicteren." In een deel van het park gedijt inderdaad wilde natuur.Kunstenaar Koen Vanmechelen geeft zijn nieuwe werkplek liever geen cultuurtoeristisch label. "Als je zo'n begrip hanteert, krijg je overal dezelfde definities en dat is niet gezond voor een stad. Misschien moet ik eens nadenken over een ander woord dan cultuurtoerisme. Labiomista moet een beetje een anarchistische plaats zijn waar mensen in de war kunnen zijn van wat ze zien of voelen, waar dingen naar boven komen die nergens anders naar boven komen. In die zin denk ik dat wij het wilde gen in de stad zijn."Daarmee legt hij meteen ook de link naar zijn vele projecten rond bioculturele diversiteit. Ja, er lopen dromedarissen, alpaca's, struisvogels rond in Labiomista, er zijn volières met zaad- en fruitetende vogels en arenden, "maar ik denk dat de dieren meer naar de bezoekers zullen kijken dan omgekeerd," luidt het.Een site als deze in Zwartberg beantwoordt ook aan de denkbeelden van Koen Vanmechelen over de band tussen kunst, mens en ruimte en hoe lokaal en globaal samenleven verbonden zijn. "Alles is aan het dichtslibben, overal heeft men ruimte te weinig, terwijl we wel open plaatsen of ruimtes nodig hebben om mekaar beter te begrijpen, terwijl er net meer behoefte aan bestaat, ook via kunst, om iets te kunnen zeggen over de wereld van morgen." Vandaar dat kunst ook een band legt met ecologie, duurzaamheid en...diversiteit.En dan beland je in het Vanmecheliaanse concept van kruisingen, de band tussen wetenschap (genetica) en kunst, van globalisering en lokale verankering. Daarbij springt The Cosmopolitan Chicken Project (CCP) het meest in het oog, een artistiek project waar hij nationale en regionale kippenrassen door kruising tot 'kosmopolitische kippen' wil laten uitgroeien, als een metafoor voor de mondiale culturele en genetische smeltkroes."Mijn werk gaat ook over migratie, over hoe onze kippen schatplichtig zijn aan een oerkip die aan de voet van de Himalaya leefde", legt hij uit. Het project, ontstaan uit de kruising van een Mechelse koekoek en een Poulet de Bresse, is intussen al aan de 23ste CCP-generatie en bevat genen uit diverse continenten.Vanuit die kosmopolitische kijk maakt de terugkoppeling naar het lokale niveau voor Vanmechelen integraal deel uit van dezelfde mindset. Het bewust niet ontwikkelen van horecafaciliteiten op Labiomista (daarvoor kan je terecht in de buurt) of bijdragen aan lokale gemeenschappen in Afrika om monocultuur tegen te gaan en (bio)diversiteit te versterken: voor hem zijn het twee zijden van dezelfde medaille."Als kunstenaar hebben we maar weinig speelruimte meer, net zoals de Masaï", klinkt het. Vandaar dat Vanmechelen aan de Masaï in Tanzania, door het schenken van een stier, bijdraagt om de inteelt van hun kudde te doorbreken. Zo heeft hij in Ethiopië ook een kippenkwekerij opgericht waarbij de CCP-kip wordt gebruikt om kippen te kweken die voldoende resistent zijn voor lokale klimaatuitdagingen. "Het is totaal zinloos om daar industrieel gekweekte kippen te droppen die snel bezwijken, daar heeft zo'n gemeenschap niks aan," zegt Vanmechelen.En omdat zijn hele filosofie en handelen als kunstenaar niet gebonden is door tijdsdruk of resultaten, maar wel intussen wereldwijd vertakkingen heeft en Vanmechelen dus ook vanuit dat globaal ecologisch denken terugkoppelt naar die lokale gemeenschappen, voelt rondlopen in het Genkse project ook een beetje als thuiskomen aan - al is virtueel, bij de wand opgezette kippen, de wereld toch heel dichtbij...