...
De ziekte van Parkinson heeft echter ingrijpende cognitieve en emotionele gevolgen. Voor die impact op het denken en het gemoed vraagt de Nederlandse psycholoog Ad Nouws meer aandacht. Nouws is medeoprichter van een centrum voor gedragsneurologie en neuropsychiatrie in Wolfheze waar hij sinds 2005 mensen met de ziekte van Parkinson behandelt. Hij schreef er twee heldere en inzichtelijke boeken over, waarvan Mijn denken stottert vaak meer dan mijn benen al aan zijn vijfde druk toe is. Daarin schetst hij een begrippenkader waarmee mensen met parkinson en hun naasten het typische parkinsongedrag beter kunnen begrijpen. Nouws verweeft de recentste medische bevindingen (ook over voor- en nadelen van medicatie) met levensechte verhalen van patiënten en hun partners. In zijn recente Mentale kwetsbaarheid door parkinson koppelt hij opnieuw herkenbare levensverhalen aan pragmatische inzichten. Hij verduidelijkt hoe het gedrag van patiënten met parkinson het gevolg is van voorlopig onvolledig begrepen veranderingen in hun centraal zenuwstelsel. Hun leven wordt 'stroperiger'. Ze hebben minder greep op zichzelf. Hun daadkracht neemt af, hun beslissingsvermogen taant. Twee dingen tegelijkertijd doen (zoals eten en een gesprek voeren) wordt gaandeweg onmogelijk. Dat leidt tot angstige gevoelens en spanning, veel spanning. Stress, zowel van interne als externe bronnen, is fnuikend voor het vertonen van initiatief of in actie komen. Zo gaat de ziekte van Parkinson veel verder dan een bibberende hand of een struikelende gang. De aandoening grijpt diep in op de psyche van de patiënt en heeft een ingrijpende impact op diens omgang met andere mensen, thuis, op het werk of in de vrije tijd.Veel patiënten geven aan dat zij in deze benadering een verklaring vinden voor tot dan toe onverklaarbare emotionele reacties. Ook partners en behandelaren of zorgverleners kunnen dankzij Nouws' verhelderende verhalen beter begrijpen wat er aan de hand is en tot meer begrip komen. Zo kunnen zij hun handelen aanpassen waardoor de ziekte weliswaar niet verdwijnt maar de gevolgen ervan leefbaarder worden. In eigen land maakt kinesitherapeut Peter Gabriels zich sterk in het verspreiden van Nouws' inzichten. Gabriels vraagt aandacht voor de cognitieve fenomenen die met parkinson gepaard gaan en die vaak lang voor de motorische symptomen de kop opsteken. Met specifieke motorisch-cognitieve dubbeltaken probeert hij precies de connectie tussen denken en doen te versterken. Alleen maar spieren oefenen gaat voorbij aan de fundamentele cognitieve belemmeringen die de achtergrond van de ziekte vormen. Deze cognitieve benadering is lovenswaardig, want destigmatiserend. Nouws' analyses en aanwijzingen zijn bruikbaar in het dagelijkse leven. Zij bieden troost en houvast, dankzij inzicht in wat er verandert in de patiënt en in diens relaties. Het opent perspectieven op de innerlijke veranderingen die het leven met Parkinson zo onheilspellend kunnen maken. Nouws biedt handvatten voor het herstel van de vaak afbrokkelende aansluiting op anderen en de wereld. De boeken van Nouws zijn psycho-educatie van de bovenste plank waar patiënten en hun naasten veel aan zullen hebben. Artsen en hulpverleners zouden hier ook kennis van moeten nemen, het leven van mensen met Parkinson kan er alleen maar leefbaarder door worden. Geerdt Magiels Ad Nouws, Mentale kwetsbaarheid door parkinson. Poiez, 151 blz. Ad Nouws, Mijn denken stottert meer dan mijn benen. Hoe mensen parkinson beleven. Poiez, 138 blz. Peter Gabriels, Motorische en cognitieve dubbeltaaktraining bij mensen met de ziekte van Parkinson. Parkinsonmagazine, 1/2017 13, Vlaamse Parkinson Liga.