Het statuut van mantelzorger

Mantelzorgers zijn mensen die op regelmatige basis zorgen voor een partner, een familielid, een buur of een vriend die ten gevolge van een ziekte, handicap, ouderdom, enz. extra zorg nodig heeft. Wie als mantelzorger actief wil zijn kan opteren voor twee soorten erkenningen. Meer bepaald is er een zogenaamd algemeen statuut en een statuut waar sociale voordelen aan zijn gekoppeld. Vooreerst kan een mantelzorger een algemene erkenning als mantelzorger aanvragen. Aan dat algemeen statuut zijn er (voorlopig) nog geen sociale voordelen. De mantelzorger krijgt dan wel een officieel bewijs dat deze mantelzorger is, wat nuttige informatie kan zijn voor artsen, ziekenhuizen enz. De mantelzorger kan zo'n algemene erkenning vragen aan zijn ziekenfonds. Er moet dan een verklaring op erewoord ondertekend worden door de mantel- zorger en de zorgvrager. Hierbij moeten de mantelzorger en de zorgvrager verklaren dat ze voldoen aan een aantal criteria (bv. dat de zorgvrager zorg en ondersteuning nodig heeft door diens gezondheidstoestand of handicap en dat de mantelzorger regelmatig hulp en ondersteuning geeft en dit niet beroepshalve of als vrijwilliger). Als de aanvraag aanvaard wordt krijgt de mantelzorger een attest. Hij krijgt dan een erkenning die geldt voor onbepaalde duur. Wie mantelzorger wil worden, kan daarnaast ook een algemene erkenning als mantelzorger met sociaal voordeel vragen. Ook deze aanvraag moet gebeuren bij het ziekenfonds. Ook hier krijgt de mantelzorger een attest als zijn aanvraag aanvaard is. Deze erkenning geldt echter slechts voor één jaar. Bovendien kunnen er per zorgvrager maximaal drie mantelzorgers deze soort van erkenning aanvragen. Wie een erkenning met sociale rechten heeft gekregen kan dan vervolgens mantelzorgverlof aanvragen bij zijn werkgever. Dit laat de mantelzorger toe om zijn professionele loopbaan voor een tijdlang te onderbreken om zich op die manier ten volle op diens taken als mantelzorger te kunnen concentreren. Zelfstandigen komen niet in aanmerking voor dit mantelzorgverlof. Wel kunnen zij recht hebben op een mantelzorguitkering via de sociale kas. Het zou ons te ver leiden ook daarop in te gaan. De mantelzorger hoeft zijn loopbaan niet volledig en voltijds te onder- breken. Hij kan er ook voor opteren om het werk te onderbreken met 1/5 en dus nog 80% te blijven werken. Een andere optie bestaat er in de prestaties te verminderen met 50% en nog 50% van een voltijdse uurregeling te blijven werken. Ook de duur van het mantelzorgverlof is beperkt. Zo kan een werknemer per zorgbehoevende persoon ofwel drie maanden voltijds nemen, ofwel zes maanden halftijds of 1/5, ofwel een combinatie van beide vormen van vermindering ofwel een combinatie van vermindering en volledige onderbreking verlof voor mantelzorg. Over zijn hele loopbaan heeft een mantel- zorger in totaal recht op zes maanden voltijds of twaalf maanden deeltijds mantelzorgverlof. Wil een mantelzorger mantelzorg- verlof aanvragen, dan heeft hij daarvoor vooreerst een attest van het ziekenfonds nodig (zie eerder). Bovendien moet er een kennisgeving aan de werkgever gebeuren. Dat kan gebeuren door hem een aangetekende brief te sturen of hem de vraag op papier te overhandigen met een kopie die hij moet ondertekenen als ontvangstbewijs. In de kennisgeving aan de werkgever moet de mantelzorger de begin- en einddatum vermelden van het 'verlof' dat deze wil opnemen en of het zal gaan om een volledige dan wel een gedeeltelijke onderbreking (volledige schorsing, vermindering 1/2 of 1/5). Bij het schrijven moet meteen het attest van het ziekenfonds gevoegd worden. Het verlof moet daarnaast ook aan de RVA worden aangevraagd. Tijdens de periode dat de mantel- zorger afwezig is op het werk hoeft de werkgever deze niet te betalen. De mantelzorger krijgt wel een vergoeding van de RVA. Het gaat daarbij om een forfaitair bedrag dat losstaat van het loon dat de werknemer eerder bij diens werkgever verdiende.Onderbreekt de mantelzorger zijn loopbaan voltijds dat kan die aanspraak maken op een brutobedrag van iets meer dan 900 euro, hetgeen voor een alleenwonende werknemer kan worden verhoogd tot iets meer dan 1.500 euro. Bij een halftijdse vermindering van prestaties wordt een onderscheid gemaakt naargelang de mantelzorger jonger dan 50 jaar is of niet. In het eerste geval is er in principe sprake van een uitkering van zowat 450 euro terwijl een werknemer die 50 jaar is of ouder iets meer dan 600 euro per maand ontvangt.