...

Aan het woord is advocaat gezondheidsrecht en gastprofessor aan de Universiteit Antwerpen Sylvie Tack op 24 april tijdens een symposium georganiseerd door de provinciale raad van de Orde van West-Vlaanderen. Ze besprak het thema 'mededeling van genetische of besmettelijke aandoeningen aan derden: hoe ver reikt het recht op privacy?' In welbepaalde gevallen kan een arts inderdaad het beroepsgeheim doorbreken. Daarvoor zijn wel 'rechtvaardigheidsgronden' nodig. Bijvoorbeeld is dat het geval als de patiënt zelf toestemming verleent. Een andere mogelijkheid is dat de arts bij stilzwijgen het risico loopt om schuldig verzuim te worden aangewreven. "Het beroepsgeheim mag ook doorbroken worden", aldus Sylvie Tack, "als dit de volksgezondheid beschermt. Dat is het geval tijdens de coronacrisis in het kader van de contactopsporing. Of nog: als de patiënt, bijvoorbeeld een Bekende Vlaming, zelf zijn medische gegevens bekendmaakt. Ook dan is het de arts toegelaten medische gegevens door te geven."Lijdt de patiënt aan een behandelbare genetische aandoening dan is hij volgens de literatuur ethisch-moreel verplicht om zelf zijn familie in te lichten. Het is natuurlijk altijd mogelijk dat hij dat niet doet. In dat geval komt het recht op privacy van de patiënt in conflict met de belangen van de familie. Op voorwaarde dat de geïnformeerde patiënt de arts uit vrije wil toestemming geeft om het beroepsgeheim te doorbreken, mag deze laatste de kwestie met de familie bespreken. In theorie kan dat kan ook met een brief, anoniem en niet specifiek. Via het schrijven roept de arts de familie dan bijvoorbeeld op om zich breed genetisch te laten screenen. Het beroepsgeheim ten spijt is een arts ook verplicht om hulp te verlenen. Doet hij dat niet dan riskeert hij beschuldigd te worden van schuldig verzuim. Het doorspelen van medische gegevens kan bijvoorbeeld noodzakelijk zijn als het gaat over ernstige maar behandelbare erfelijke aandoeningen zoals dikke darmkanker. Tenslotte geldt een uitzondering en mag het beroepsgeheim geschonden worden in geval een noodtoestand geldt. Als een persoon actueel, zeker en ernstig gevaar loopt mag de arts medische gegevens doorspelen om diens gezondheid te vrijwaren. Advocaat Sylvie Tack stond stil bij de melding van medische gegevens in geval het gaat over soa's en in de huidige covid-19-pandemie. De regeling voor soa's is, aldus Tack, in de loop der jaren goed beschreven door een aantal Ordinale adviezen. Wat de recente covid-19-pandemie betreft is de arts wettelijk verplicht besmettingen te melden aan de contactopsporing. In dat geval is er dus geen sprake van een schending van het beroepsgeheim. Wat echter als de patiënt een PCR-test weigert of weigert in quarantaine te gaan? Tack wijst erop dat een persoon volgens de wet op de patiëntrechten een PCR-test mag weigeren. Men kan dat niet afdwingen maar de arts mag hiervan wel de databank inlichten. En bij een weigering om in quarantaine te gaan, kan de arts zelfs de politie inschakelen. Verder stipte Tack aan dat het covidpatiënten niet belet kan worden om het ziekenhuis vroegtijdig te verlaten. "Bij reëel besmettingsgevaar", aldus prof. Tack, "mag de arts wel de administratie en de familie verwittigen. Hetzelfde geldt trouwens als een reiziger na terugkeer uit een rode zone weigert zich te laten testen. Ook dat is niet afdwingbaar maar men mag wel de bevoegde diensten verwittigen." Voor de regelingen in geval van besmetting binnen een zorginstelling verwijst Tack naar een advies van Zorgnet-Icuro (1 april 2020), bevestigd door de Gegevensbeschermingsautoriteit. In dit advies staat dat de arts over de besmetting mag communiceren maar dat hij de identiteit van de patiënt niet mag vrijgeven en algemeen moet blijven. De betrokkene dient zelf ook de kans te krijgen om zijn omgeving te verwittigen. Sylvie Tack tot slot: "Een arts mag niet ingaan op een vraag van de werkgever naar de vaccinatiestatus van een werknemer. Dan zou hij het beroepsgeheim schenden. Volgens een advies van Zorgnet-Icuro (12 januari 2021) moet de vaccinatiestatus wel in het gezondheidsdossier staan zodat de arbeidsarts op de hoogte is."