...

Voor deze studie, die nog niet aan een peer review werd onderworpen, hebben wetenschappers van de UGent samengewerkt met het Vlaamse Instituut voor Biotechnologie (VIB) en vorsers van de University of Texas in Austin en het National Institute of Health. Het verhaal begon in 2016. In het kader van een onderzoeksproject werden de S-proteïnen van twee gekende coronavirussen, het SARS-CoV-1 en het MERS-CoV, ingespoten bij een vrouwelijke lama van negen maanden, Winter genoemd, die samen met ongeveer 130 andere lama's en alpaca's leeft in een kwekerij in Antwerpen.De S-proteïnen (S van spike) zijn eiwitten op het oppervlak van het virus waarmee het virus zich vasthecht aan gastheercellen. Het was de bedoeling dat de lama antistoffen zou maken tegen de S-proteïnen. Lama's produceren specifieke antistoffen, VHH's (antistoffen bestaande uit één keten) die andere diersoorten niet hebben. VHH-72, een van de antistoffen die de vorsers in het bloed van de lama terugvonden, bleek het S-proteïne van pseudogetypeerde SARS-CoV-1 te neutraliseren. De groep onderzocht nu of die antistof ook het SARS-CoV-2, dat verwant is aan het SARS-CoV-1, zou neutraliseren. Een goede gok! Die antistof blijkt zich inderdaad ook te binden aan het S-eiwit van het SARS-CoV-2, al is de binding vrij zwak. Om de antistof efficiënter te maken, maakten de vorsers twee kopieën van VHH-72 aan elkaar vast. Die antistof bleek vervolgens een pseudogetypeerd SARS-CoV-2 onschadelijk te maken. Het is de eerste antistof die zowel het SARS-CoV-1 als het SARS-CoV-2 neutraliseert. De structuur van VHH-72 is veel minder complex dan die van humane antistoffen. Daardoor kan VHH-72 gemakkelijk worden geïsoleerd en op industriële schaal worden geproduceerd door middel van technieken van moleculaire biologie. Die kleine antistof blijkt bovendien zeer stabiel te zijn. Ze zou gemakkelijk kunnen worden bewaard in de vorm van een geneesmiddel voor injectie of inhalatiespray. Inhalatietherapie blijkt veelbelovend te zijn aangezien het neusslijmvlies de ingangspoort voor het virus zou zijn. Het virus bindt zich aan de ACE2-receptor, die sterk tot expressie wordt gebracht in de fossae nasales, en gaat zich daarna vermenigvuldigen in de luchtwegen. Er lopen studies bij hamsters om na te gaan of de antistof op een complex systeem werkt en het hoofd kan bieden aan de reactie van het immuunsysteem. De resultaten worden verwacht over twee maanden. Als die goed zijn, zullen studies worden gestart bij primaten en vervolgens bij mensen met matige symptomen van covid-19. Bedoeling is de antistof toe te dienen kort na de infectie om de ernst van de ziekte te verminderen. Dat zou bijzonder nuttig zijn bij vatbare mensen zoals ouderen, van wie het immuunsysteem niet heel goed reageert op vaccins. Preventief zouden gezondheidswerkers en andere mensen die een hoog risico op infectie lopen, onmiddellijk kunnen worden beschermd door toediening van die antistof. Cell, mai 2020, doi: 10.1016/j.cell.2020.04.031