...

Dat zegt prof. Geert Meyfroidt, voorzitter van de Belgische Vereniging voor Intensieve Geneeskunde en arts-intensivist aan UZ Leuven, in een gesprek met Artsenkrant. Om te vermijden dat collega-artsen moeilijke beslissingen moeten nemen zonder voorschriften - wat zou kunnen leiden tot willekeur - publiceerde de vereniging een ethische adviestekst betreffende de triage van Covid-19-patiënten binnen het ziekenhuis. Een nationaal ethisch protocol opstellen is echter niet het mandaat van de Belgische Vereniging voor Intensieve Geneeskunde. "Het is dus aanbevolen dat elk ziekenhuis al vroeg in de epidemie eigen ethische richtlijnen opstelt", benadrukt prof. Meyfroidt. Op welk punt in de epidemie wordt of zal er triage toegepast worden? Geldt over het algemeen niet dat, ook al is er geen coronacrisis en is er geen hoge nood aan IC-bedden, disproportionele zorg altijd moet vermeden worden?GM: Dat klopt. Daarom is het ook zo belangrijk om disproportionele zorg op tijd op te merken, omdat bij overbelasting van het ziekenhuis de mogelijkheid bestaat dat een patiënt met een aanzienlijke overlevingskans kritische zorg wordt geweigerd, terwijl er vele patiënten disproportioneel worden behandeld en daarmee een bed bezetten. Hoe stel je dergelijke onevenredige zorg vast?Op basis van een wetenschappelijk onderbouwde schatting van het verwachte resultaat, wat betekent dat er kennis moet zijn van een geavanceerd zorgplan, de medische toestand van de patiënt, de antecedenten, het acute verloop van zijn of haar conditie en een gefundeerde inschatting van de voortgang, zowel met als zonder intensieve zorg. Bovendien moeten niet-Covid-19-patiënten volgens dezelfde criteria worden beoordeeld om discriminatie tussen beide groepen te voorkomen. Dat zijn heel wat factoren om rekening mee te houden.Dat is zo. In de adviestekst reiken we een aantal handvatten aan. Het is aan te raden om dergelijke beslissingen om zorg te weigeren of prioriteit te geven, altijd te bespreken met ten minste twee, maar bij voorkeur drie artsen die ervaring hebben met de behandeling van respiratoir falen op de ICU. Of dat in de praktijk haalbaar is? Je kan in eerste instantie consulteren binnen het eigen netwerk. In verschillende nieuwsmedia was er vorige week nogal wat te doen rond het criterium leeftijd.Onze aanbevelingen zijn duidelijk: leeftijd alleen kan niet worden gebruikt voor beslissingen bij triage. Iemand van 80 kan nog heel goed zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld iemand van 50. Kwetsbaarheid en verminderde cognitie, meer dan leeftijd, zijn onafhankelijke voorspellers van de uitkomst wanneer oudere patiënten op de IC worden opgenomen. Bij opname moet dan ook vastgesteld worden of er een geavanceerd zorgplan is voor de patiënt in kwestie. We zeggen daarmee niet dat nu het moment is aangebroken om 'rond te gaan'. Maar eens de acute fase ingaat, is dat omwille van de medische toestand van de patiënt niet meer mogelijk om te bevragen. Het zou op ethisch en emotioneel vlak bovendien niet wenselijk zijn om de familie in zo'n kritieke situatie te vragen een dergelijke moeilijke beslissing te nemen. Op het moment van schrijven (maandag, nvdr) voorspellen experts dat de piek van het aantal besmette gevallen en IC-opnames nog moet komen. Als de IC-capaciteit op een gegeven moment niet meer voldoende zou blijken, zal de triage toenemen en wellicht ook de stress die dit teweegbrengt bij artsen.Tijdens een epidemie zijn er grosso modo drie factoren die de stress bij artsen verhogen. Ten eerste is er de schrik om zelf besmet te worden. Een tweede factor is dat men moet werken in ongewone omstandigheden, zo moet men allerhande beschermende kledij dragen, het gebeurt dat men moet werken met andere collega's omdat teams gemengd worden, enz. Tot slot zijn er inderdaad de ethische beslissingen, waar artsen tijdens een epidemie nog vaker mee geconfronteerd worden. Er zal een wereld zijn voor en een wereld na corona, zoveel is zeker. Deze periode zal er bij onze community zwaar inhakken. Daarom is het aan te raden om een register van triagebeslissingen bij te houden, zoals een van de aanbevelingen luidt. Dit creëert transparantie en kan artsen helpen om ethische beslissingen achteraf te evalueren. Hoe reëel is een dergelijke overbelasting van ons ziekenhuissysteem eigenlijk?Het probleem met prognostische modellen is dat ze heel veel onzekerheden bevatten. Ik kan dus zowel een doemscenario als optimistisch scenario uit de doeken doen, de realiteit bevindt zich wellicht ergens daar tussenin. België heeft, in vergelijking met bijvoorbeeld Nederland of Engeland, veel IC-bedden. Als je daar bovenop nog opschaalt, heb je echt heel veel capaciteit. Zelfs al zitten we dus dicht bij een worst-case-scenario, dan nog kunnen we de nodige kritische zorg aanbieden.