...

Ooit waren ze zo hoog als successierechten, maar de schenkbelasting werd in 2004 drastisch verlaagd. Het doel was om het geld van familievermogens te doen circuleren om de economie te ondersteunen. Had de maatregel het gewenste effect? Minstens gedeeltelijk, zo lijkt. Wat zeker is, is dat de Belgen al snel het belang van de maatregel begrepen, vooral omdat die, nadat het alleen roerende goederen betrof, uitgebreid werd naar onroerend goed, maar met minder voordelige tarieven. Met een belasting van slechts 3,3% (in Wallonië) of 3% (in Brussel en Vlaanderen) op effecten in directe lijn, en tussen echtgenoten en wettelijk samenwonenden, is de besparing aanzienlijk in vergelijking met de belasting bij overlijden. Een schenking van 250.000 euro zal dus worden verminderd met 8.250 of 7.500 euro aan schenkingsrechten, tegen respectievelijk 26.625 en 25.750 euro in geval van erfenis.Het is uiteraard mogelijk om nog minder te betalen, namelijk niets, door middel van een hand tot hand schenking. Als de bij een notaris geregistreerde schenking zo wordt toegepast, dan kan men de drie noodlottige jaren vermijden die volgen op de schenking. Bovendien blijft het vruchtgebruik behouden wat grote garanties kan bieden. Geen wonder dat bijna 90% van de schenkingen tussen ouders en kinderen schenkingen met vruchtgebruik betreft.Het basisprincipe van de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik is eenvoudig: de naakte eigendom van een gebouw of een effectenportefeuille wordt overgedragen met behoud van de vruchten (inkomsten) die door dit erfgoed worden gegenereerd: huur, coupons, dividenden, etc. Als ouders naar een woon-zorgcentrum gaan en het huis overlaten (naakte eigendom) aan hun kinderen, kunnen ze het huis verhuren en de huur innen. Maar twee aspecten van de schenking zijn echter relatief onbekend.Enerzijds het feit dat de schenker grotendeels de controle behoudt over zijn vermogen, op voorwaarde dat er een 'universaliteitsclausule' in de akte staat: hij kan zijn portefeuille van aandelen, fondsen of obligaties, doorverkopen ... om terug te kopen. Het is duidelijk dat er geen sprake is van het verkopen en innen van de som: gegeven is gegeven; terugnemen is stelen, zo wil een populair gezegde. Geld uit een verkoop kan in elk geval alleen op een voor dit doel geopende rekening worden gestort en niet op de rekening van de schenker. De financiële instelling die de transacties uitvoert, moet de begunstigden daarvan op de hoogte brengen, meestal de kinderen van de schenker.Iets anders waar mensen vaak niet van op de hoogte zijn, zijn de verschillende beschermingsclausules van schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik. Wat als het grootste deel van de portefeuille geen dividend ontvangt? De schenker kan een 'reservewiel' voorzien, een minimaal inkomen dat hij in geval van nood kan eisen. Het spreekt voor zich dat het eventuele supplement dan uit de portemonnee wordt gehaald en niet uit de zak van de begunstigden, omdat gegeven nu eenmaal gegeven is... Het gevolg van een schenking kan niet de verarming van de naakte eigenaars zijn. De schenking kan ook voorzien in onderhoudskosten om te voldoen aan de behoeften van de vruchtgebruiker in geval van grote problemen.Nog een weinig bekend aspect: de mogelijke complicaties bij een schenking van onroerend goed. Bijna alle kosten, zelfs die van grote werken, blijven ten koste van de vruchtgebruiker, waarschuwt een notaris: het regime is absoluut niet hetzelfde als dat van de huurovereenkomst. Een nieuwe wet zal het een en ander verduidelijken, in principe in de herfst van 2021.En we moeten ook wijzen op een heuse valstrik waarmee schenkers kunnen geconfronteerd worden bij de herverkoop van een gebouw. Het is misschien de beste oplossing voor een woning die een grondige renovatie nodig heeft, maar dan wel op voorwaarde dat u een andere woning koopt of het bedrag in effecten investeert, zodat de vruchtgebruikers een inkomen blijven ontvangen. Het probleem is dat ouders die oplossing niet kunnen opleggen. Hun kinderen kunnen inderdaad eisen dat de aldus verkregen som wordt verdeeld. Het aandeel van de ouders wordt gereduceerd tot de waarde van het vruchtgebruik dat ook afhankelijk is van de leeftijd. Als ze bijvoorbeeld 80 jaar oud zijn, krijgen ze niet meer dan ongeveer een tiende van het totaal. In dit specifieke geval zal de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik dus niet hebben verhinderd dat de schenkers gepluimd worden tenzij er een 'keuzeclausule' is. Als het om onroerend goed gaat, moet een schenking nauwkeurig worden onderzocht, zoveel is zeker.