...

Prof. Moustapha Hamdi werd opgeleid in Damascus en vervolgde zijn chirurgische vorming in België, waar hij al meer dan dertig jaar als borstchirurg werkt. Als gereputeerd arts richtte hij een stichting op en publiceerde recent ook een boek. Daarin presenteert hij de laatste ontwikkelingen op het gebied van borstreconstructie, samen met een belangrijk hoofdstuk over preventie: een wetenschappelijk discours vermengd met aangrijpende getuigenissen van patiënten, neergeschreven door Véronique Barbier, een tv-presentatrice die zelf een reconstructie heeft ondergaan. De respectvolle foto's van patiënten zijn van de hand van Véronique Pipers. We ontmoeten een man die vooral gedreven wordt door het verlangen om te genezen en te herstellen. Wat is precies de rol van uw stichting? Een medische loopbaan begint met een periode van opleiding, vervolgens het vinden van een plaats om te werken en soms het opbouwen van een naam. Eens zover is de volgende vraag: wat kan ik nog meer doen voor het beroep, voor mezelf en voor anderen. Daarom heb ik deze stichting opgericht, met als eerste doel het creëren van meer sensibilisering rond borstreconstructies. Een andere reden is helemaal persoonlijk: ik kom uit Syrië, uit het Midden-Oosten dat nu in grote nood verkeert en ik probeer bruggen te bouwen tussen België, Europa en dat deel van de wereld: zowel wetenschappelijk, medisch, maar ook een beetje cultureel. Dit is ook één van de ideeën achter dit boek. We kennen trouwens ook beurzen voor onderzoek toe en verwelkomen artsen vanuit de hele wereld. Ik voer zelf ook missies uit, vooral in Syrië, waar de situatie nog verergerd is sinds het einde van de oorlog. Een derde luik is het politiek-medische. Hoewel België goed scoort wat betreft de terugbetaling van medische kosten op alle niveaus, worden in het geval van kanker sommige kosten niet terugbetaald door het Riziv. Al zeven jaar geleden begonnen we besprekingen met de minister van Volksgezondheid met het oog op de terugbetaling van 'Diep' (Deep Inferior Epigastric artery Perforator). Vroeger moesten mensen zonder verzekering bijbetalen voor 'esthetische supplementen'. Na drie jaar intensief onderhandelen verkregen we een verdubbeling van de terugbetaling door de mutualiteit en een volledige terugbetaling voor patiënten met een verzekering, zodat mensen niet langer op kosten worden gejaagd voor een borstreconstructie na borstkanker. Via het College voor Oncologie proberen we deze dekking nu uit te breiden naar meer atypische gevallen. "De arts heeft de kennis, maar de patiënte heeft ervaring met haar ziekte. Het is tweerichtingsverkeer", verklaart Delphine Rémy, één van de patiënten die getuigen in het boek... Dr. Google bestaat al tien jaar en is voor iedereen toegankelijk en gratis. Het is normaal dat patiënten op zoek gaan naar informatie. Deze kan correct, gedeeltelijk correct of zelfs... onjuist zijn, maar het geeft hen wel de mogelijkheid om deel te nemen aan het debat. Patiënten komen dus al geïnformeerd naar me toe en kennen min of meer de verschillende technieken. We hebben nu te maken met patiënten die een duidelijk idee hebben van wat ze willen, ook al moeten we hen dat soms uit het hoofd praten. Maar ik heb liever een geïnformeerde patiënt dan iemand die helemaal niet reageert. Zonder verdere uitleg één soort informatie, methode of behandeling opdringen: dat kan een arts vandaag niet meer maken. En wat betreft de seksualiteit: voelt het verwijderen van één of meer borsten ook op mentaal gebied aan als een groot verlies? Door ervaring van drie decennia heb ik heel wat verschillende soorten patiënten zien passeren. Sommigen zijn er helemaal kapot van, anderen verdrietig of boos, nog anderen beslissen de ziekte onder ogen te zien met de steun van hun partner. Ik zag veel gevallen van echtscheiding als gevolg van borstkanker, maar ook prachtige koppels die nog meer naar elkaar zijn toegegroeid. Ik herinner me een patiënte die een hormoonbehandeling weigerde omdat die haar libido zou verminderen. Dat is een extreem geval, maar wel één die de discussie over een aangepaste aanpak vooruit helpt. Helaas hebben oncologen noch de middelen noch de tijd voor een grondige uitleg over andere gevolgen. Normaal gezien zijn er in elk ziekenhuis of borstkliniek verpleegkundigen en psychologen om ondersteuning te bieden, maar niet voldoende. België heeft een goede reputatie in Europa, maar er is een gebrek aan emotionele en psychologische ondersteuning. Eens de operatie achter de rug wil de omgeving van de patiënt de bladzijde snel omdraaien. Is het belangrijk om te rouwen over het verlies van een borst? Zeker in situaties waarin een onmiddellijke reconstructie niet mogelijk blijkt. Dit heeft een grote psychologische impact op de patiënte, wat we ook als rouw kunnen omschrijven. Paradoxaal genoeg zijn deze vrouwen veel gelukkiger met het resultaat van de reconstructie, omdat ze de echte amputatie hebben meegemaakt. Op psychologisch vlak moet u ook chirurgisch nauwkeurig zijn... Sommige artsen weten hoe ze met patiënten moeten praten. Andere chirurgen zijn meesters op technisch vlak, maar niet echt geliefd bij hun patiënten vanwege een gebrek aan communicatie. Empathie, de manier waarop je het onderwerp kanker benadert, hoe je reageert en het bekijkt, dat is allemaal heel belangrijk. Is het belangrijk voor vrouwen dat u een man bent? Dat weet ik niet: tijdens mijn opleiding vond mijn overste, een vrouw, dat ze haar seksegenoten beter begreep. Misschien is het een vorm van seksisme... maar soms krijg ik de indruk dat de meeste vrouwen liever met een man te maken hebben. Vreemd genoeg denken ze vaak dat hij meer technisch aangelegd is dan een vrouw, wat niet klopt... Misschien wensen ze ook de blik van een man op hun nieuwe borst, zonder seksuele connotatie? Nee, dat denk ik niet. Maar het is wel zo dat sommige vrouwen denken dat een man beter bestand is tegen stress, waardoor ze bijvoorbeeld een mannelijke gynaecoloog verkiezen voor als er problemen zouden optreden tijdens de bevalling. Dat is nog zo'n vooroordeel dat een deel van de samenleving doordringt en dat vrouwen soms zelf in stand houden... In het boek komt ook het geval van een moslimpatiënte aan bod. Is het moeilijker om deze bevolkingsgroep te sensibiliseren? De bereidheid tot het laten uitvoeren van een reconstructie kan soms beperkt worden door culturele bezwaren. Maar na 33 jaar praktijk in België stel ik vast dat dit fenomeen stilaan verdwijnt. Kinderen van de tweede of derde generatie migranten verschillen van vrouwen die rechtstreeks uit een berberdorp aankomen. Een jonge vrouw van Marokkaanse origine heeft nu dezelfde houding als elke andere Belgische vrouw. Soms is het wel moeilijk om andere familieleden te overtuigen om een genetische test te ondergaan. Zo maakte ik in het Midden-Oosten al situaties mee waar mensen een genetische kanker wilden verbergen, omdat dit de kans op een huwelijk in gevaar bracht. Maar dit heeft veel meer met cultuur dan met religie te maken. De operatie wordt dan in alle discretie in een ander land uitgevoerd. Maar ook dit lijkt te verdwijnen nu de wereld één groot dorp wordt. U hielp al zoveel vrouwen, u moet wel een goede inborst hebben. Leuke woordspeling! Nu is het aan mij om een grappige anekdote te vertellen. Soms ontmoet ik dames in een restaurant die me aanstaren, naar me toe komen en vragen: "Dag dokter, kent u mij niet?" Dan kan ik niet anders dan antwoorden: "Nee, het spijt me, om u te herkennen zou ik uw borsten moeten zien" (lacht).