...

Drie onderzoekers vonden in 1886 in een grot te midden van een bos de restanten van twee volwassenen en een kind tussen 40.000 en 44.000 jaar oud. De nieuw ontdekte mensensoort kreeg aanvankelijk de naam homo spyensis, later omgedoopt tot homo neanderthalensis. In kringen van prehistorisch specialisten is Spy een naam als een klok. In 2020 nog bleek uit onderzoek van de restanten van de homo spyensis dat het y-chromosoom van de sapiens het y-chromosoom van de neanderthaler verdrongen heeft. De zonen van sapiensvaders en neanderthalermoeders erfden het y-chromosoom van de vader dat selectief voordeel bood. Dit terwijl een mannelijke neanderthaler geen kinderen kon voortbrengen bij een sapiensmoeder. Eerder onderzoek uit 2010 had reeds uitgewezen dat één tot vier procent van de genenvarianten van de moderne mens in Europa en Azië overeenkomt met dat van zijn illustere voorganger en tijdgenoot. De neanderthaler is niet verdwenen, maar leeft voor een stukje voort in de homo sapiens. Op zowat een kilometer van de grot waar de restanten van de homo spyensis werden gevonden, bevindt zich nu het bezoekerscentrum waar het hele verhaal wordt verteld, vanaf de spectaculaire opgravingen tot de recente wetenschappelijke onderzoeken. Je komt er ook oog in oog te staan met de reconstructie van de mens van Spy, in 2012 gerealiseerd door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in samenwerking met de Nederlandse broers Alfons en Adrie Kennis. Daar staat hij dan, met zijn gedrongen gestalte en een spottend monkellachje. Alsof hij je wil zeggen: "Dat had je niet verwacht hé, dat we verre familie zouden zijn". In ieder van ons, althans als we van Europese of Aziatische origine zijn, zit immers een stukje neanderthaler. Het bezoekerscentrum bevindt zich net buiten Spy, in het dorp Ozon. Vanuit het bezoekerscentrum kan je door het bos wandelen (best laarzen voorzien) tot aan de grot waar archeoloog Marcel De Puydt, geoloog Max Lohest en paleontoloog Julien Fraipont in 1886, allicht zonder het zelf te beseffen, hun fabelachtige ontdekking hebben gedaan die het denken over mens en mensensoorten in een nieuwe richting heeft geduwd. Het centrum is beslist een bezoek waard, zowel voor wetenschappelijk geschoolden als voor jongeren die er op schoolreis gaan en er een tipje van de sluier kunnen oplichten over de vraag wie we zijn, en waarom we zo zijn, met name een homo sapiens met een snuifje neanderthaler.