Daklozen op jongere leeftijd dement

Toen neuroloog Serggio Lanata in 2013 naar San Francisco verhuisde om er te gaan werken aan één van de drie grootste universiteiten die de stad telt (University of California, San Francisco - UCSF), was hij getroffen door de alomtegenwoordigheid van daklozen in het straatbeeld. Met zijn geoefende blik merkte hij op dat sommige van deze mensen een gedrag vertoonden dat men ziet bij dementerenden. Die vaststellingen krijgen nu hun beslag. Lanata start over een paar weken met een onderzoek rond dementie bij een twintigtal daklozen, en mogelijk meer.Onderzoek naar de gezondheidstoestand van daklozen is niet echt een primeur aan de UCSF. Al sinds 2013 volgt het Center for Vulnerable Populations van de universiteit 350 daklozen in Oakland (gelegen aan de andere kant van de baai van San Francisco). Dakloosheid is in Californië immers een bijzonder nijpend probleem. Van de mensen die geen gezinswoning betrekken, leeft 70% er op straat of op locaties die niet geschikt zijn als woonst. In de stad New York is dat maar 5%, omdat de overheid voor onderkomen zorgt. Ook het bestuur van San Francisco heeft geld uitgetrokken om een tehuis te bouwen, maar krijgt tegenwind van welgestelde omwonenden.In de UCSF-cohorte bedraagt de gemiddelde leeftijd 57 jaar, maar men vindt er een prevalentie van gezondheidsproblemen die de gehuisveste populatie alleen evenaart in de subgroep van 70- en 80- plussers. Voornamelijk gaat het om beroerte, vallen, visusstoornissen en urine-incontinentie. Van de 350 daklozen in de cohorte zijn er intussen 42 overleden, voornamelijk aan kanker, hartinfarct en diabetes. Het Center for Vulnerable Populations heeft 100 nieuwe personen gerekruteerd om het verlies te compenseren.Neuroloog Serggio Lanata wil het verband tussen dementie en dakloosheid ontrafelen, want mogelijk werkt het in twee richtingen. Mensen die op straat leven kijken aan tegen factoren die het ontstaan van neurodegeneratieve aandoeningen in de hand kunnen werken, zoals slaaptekort, blootstelling aan vervuilde lucht langs druk bereden wegen, slecht behandelde diabetes, hypertensie en middelenmisbruik. Maar men kan zich andersom afvragen in welke mate een vooraf bestaand cognitief deficit bepalend is voor iemands risico om op straat terecht te komen. Zijn indruk dat dementie vaker voorkomt bij daklozen wordt alvast bevestigd door de gegevens van de UCSF-cohorte: één kwart van de betrokken personen heeft een milde cognitieve achteruitgang, versus minder dan 10% bij zeventigplussers in de algemene bevolking van de VS.Lanata en zijn team zullen bij hun onderzoekspopulatie klinisch en eventueel beeldvormend onderzoek uitvoeren, om het optreden van dementie te kunnen detecteren. Dat schept een enigszins vreemde situatie: daklozen krijgen hier de aandacht van artsen voor onderzoeksdoeleinden, terwijl ze ervan verstoken blijven als het erop aankomt hun gezondheidstoestand te vrijwaren. Ook in de UCSF-coh orte wordt de versnelde veroudering van daklozen verder onderzocht. Stress krijgt hierbij veel aandacht als risicofactor. Het Center for Vulnerable Populations tekent op dat 10% van de mensen die worden gevolgd, minstens om de zes maanden met lichamelijk of seksueel geweld te kampen heeft.