...

Een hoogbejaarde vrouw wordt op zondagochtend opgenomen op de afdeling Neurologie van een groot ziekenhuis, met ernstige vertigo. Een MRI toont geen bloeding of CVA. Een dochter vermeldt dat de vrouw al enkele dagen klaagt van oorpijn. Op maandagavond komt een KNO-arts ter plaatse, die de diagnose stelt van otitis media. Pas twee dagen later wordt antibiotherapie opgestart; intussen is er een facialisparese, en naar later blijken zal, doorbraak naar het mastoïd. Twee weken later meldt een andere dochter, huisarts, aan de zaalarts dat haar moeder ook een productieve hoest heeft, met vies sputum. "O, dan moeten we een pneumologisch consult aanvragen", antwoordt die. "Hebben jullie dan geen stethoscoop?", vraagt de collega verbijsterd. Niet dus. De pneumoloog arriveert de volgende dag. De bejaarde vrouw herstelt en wordt overgebracht naar de afdeling Revalidatie. Daar klaagt ze opnieuw over oorpijn. Een nieuw KNO-consult volgt - nog maar eens twee dagen later.Bij het horen van dit verhaal moest ik terugdenken aan een voorval uit mijn tijd als radioloog in opleiding. Bij het wegwerken van de dagelijkse 'bulk' zag ik op de screening-thorax van een psychiatrische patiënt een geconsolideerde longkwab. De collega van Psychiatrie die ik belde, vroeg mij onomwonden: "Wat moet ik nu doen?" Ik kon het niet laten om hem te vragen: "Hebben wij niet dezelfde basisopleiding gehad, collega?"De excessen van doorgedreven subspecialisatie zijn blijkbaar niet nieuw, maar tegenwoordig word ik er wel voortdurend mee geconfronteerd. In vele ziekenhuizen beoefenen radiologen wel de echografie, maar wordt de vasculaire duplex doorgeschoven naar chirurgen of cardiologen. In andere horen echo's van het bewegingsstelsel bij Fysische geneeskunde. Sommige collega's-specialisten kijken naar wat zich bevindt tussen het middenrif en de blaasregio, maar alles erboven, eronder, links of rechts ervan, dat is voor een ander. Ik hoorde een cardioloog ooit vergoelijken dat hij een abdominaal aorta-aneurysma had gemist: de transducer 180 graden draaien, dat hoorde niet bij de procedure!De redenen voor al deze toestanden zijn meervoudig: ontoereikende nomenclatuur, fixatie op een diagnose binnen het eigen vakgebied, te druk met andere technieken, te weinig ervaring, afspraken over taakverdeling binnen het ziekenhuis of de afdeling. Het netto resultaat is wel dat patiënten van het kastje naar de muur worden gestuurd, dat onderzoeken dubbel gebeuren, te laat, of op een hoger echelon. Laat ik even terugkomen op het onhandige management van de bejaarde patiënte uit het begin van dit stukje. Een kwetsbare bejaarde met de verdenking van een ernstige infectie, daar moet je niet bij talmen maar onmiddellijk adequaat ingrijpen. In de huisartsenpraktijk zou dat onmiddellijk gebeuren; binnen een ziekenhuis kun je er gif op innemen dat kostbare tijd zal verloren gaan wanneer een consult moet worden aangevraagd. Niemand verwacht dat elke specialist de competenties bezit van een huisarts - die drie jaar bijkomende opleiding zijn er niet voor niets! Maar kunnen we alstublieft in elke specialisatie de competentie behouden om een anamnese af te nemen en een elementair klinisch onderzoek te doen? Ik kan geen afdeling bezoeken of ik struikel over de echografietoestellen, toch een investering van algauw zo'n zestigduizend euro. Kan een fractie van dat geld alstublieft besteed worden aan een stethoscoop, een otoscoop en een bloeddrukmeter? Om te gebruiken wanneer dat nodig is, uiteraard.