...

Meningitis kan van bacteriële of virale oorsprong zijn, maar de bacteriële vorm is globaal de ernstigste en kan verschillende complicaties veroorzaken, zoals hersenschade of gehoorverlies. "In 2001 trad een epidemie met meningokokken C (MenC) op, zodat men vanaf 2002 alle kinderen daartegen ging vaccineren", blikt dr. Aman terug. "Dat heeft zijn vruchten afgeworpen: het serotype C was destijds het meest voorkomende, maar dat is nu niet meer het geval. De incidentie van MenC-meningitis heeft dus duidelijk gereageerd op de vaccinatie. We zagen een mooie afname." De Hoge Gezondheidsraad (HGR) beveelt momenteel aan tegen meningokokken te vaccineren op de leeftijd van 13-15 maanden, met een herhalingsvaccinatie bij adolescenten van 15-16 jaar. In de aanbeveling van de HGR wordt daarvoor verwezen naar het geconjugeerde vaccin tegen meningokokken ACWY, omdat recentelijk een toename van serotypen W en Y werd waargenomen. Dat is althans wat blijkt uit cijfers van 2018, de recentste die Sciensano beschikbaar stelt. In de praktijk wordt er in België binnen de context van het basisvaccinatieschema nog steeds gevaccineerd met het vaccin tegen serotype C. In Nederland vaccineert men in het basisvaccinatieprogramma al wél tegen ACWY. In 2018 kregen in België 110 patiënten - kinderen en volwassenen - meningokokkenmeningitis. "Dat is op zich niet zo veel", stelt Berthold Aman vast. "Maar de mortaliteit blijft hoog. Ongeveer 10% van de kinderen met meningokokkenmeningitis overlijdt ondanks behandeling. Voor artsen is dat een reden om een kind zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te verwijzen bij vermoeden van meningitis. Maar ook op bevolkingsniveau moeten we nadenken over maatregelen om het risico te beperken. Zeker omdat meningokokken niet alleen meningitis kunnen veroorzaken, maar ook sepsis, wat een even zorgwekkende situatie is." Het serotype B (MenB) is intussen in België het meest voorkomende. Dr. Aman: "Ook hiertegen bestaat er een vaccin, maar dat is niet in het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad opgenomen. Discussies zijn momenteel lopende rond de vraag of we dat misschien wél moeten doen. Er zijn daarvoor argumenten, maar de overheid moet in het bestaande aanbod aan vaccins keuzes maken met het oog op het beschikbare budget. Artsen hebben uiteraard altijd de mogelijkheid om bij ouders naar het vaccin te verwijzen, alsook bij volwassen patiënten met bepaalde stoornissen van het immuunsysteem. Ouders of patiënt kunnen dan samen met de arts beslissen. Als toediening van het MenB-vaccin bij een kind of adolescent overwogen wordt, dan raadt de HGR aan zich toe te spitsen op de leeftijdscategorieën met de hoogste incidentie van MenB-meningitis, met name 0-5 jaar en 15-19 jaar." Naast meningokokken zijn er nog drie andere belangrijke soorten bacteriën die acute meningitis - met nood aan een dringende behandeling - kunnen veroorzaken: Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae (pneumokokken) en streptokokken van groep B (group B streptococcus, GBS). "De mortaliteit bij onbehandelde meningitis met Haemophilus influenzae bedraagt 73%", becijfert de Brusselse kinderarts. "Ook bij behandeling blijft ze hoog. Dat is een van de redenen waarom ook hiertegen een vaccin in het basisvaccinatieschema opgenomen is, meer bepaald tegen serotype b, het meest schadelijke van de zes serotypes in het repertoire van Haemophilus influenzae. De vaccinatie vindt plaats via een component van het hexavalente vaccin, waarvan de HGR vier dosissen aanbeveelt (op 4, 8 en 12 weken + op 13-15 maanden). Ook tegen pneumokokken wordt gevaccineerd, op 8 en 16 weken en 12 maanden." "De covidvaccinatie heeft één en ander losgemaakt", overweegt dr. Aman ten slotte. "We zien een toenemend aantal ouders die er bewust voor kiezen hun kind niet te laten vaccineren. Ze voeren daar op het consult argumenten voor aan. Ik denk dat het als arts onze taak is om naar die mensen te luisteren en met hen in dialoog te gaan, en van onze kant te blijven benadrukken hoe belangrijk vaccinatie is voor het voorkómen van aandoeningen zoals bacteriële meningitis. Het basisvaccinatieschema is weldoordacht. Ieder kind zou in principe conform dat schema moeten worden gevaccineerd. Als kinderneuroloog heb ik kinderen zien overlijden aan een meningitis met Streptococcus pneumoniae. Dat is iets wat je liever niet meer meemaakt." "Wat we ook zien bij ouders, is een trend naar het uitstellen van vaccinatie, omdat ze denken dat het immuunsysteem bij een kind van twee maanden niet rijp is voor toediening van vaccins. We moeten hen duidelijk maken dat het immuunsysteem bij een kind van twee maanden goed ontwikkeld is en perfect vaccinatie verdraagt, alsook het potentieel heeft om daar op de gewenste manier op te reageren. Dat is belangrijke informatie, zeker omdat meningitis vooral voorkomt bij kinderen tussen de leeftijd van nul en vijf jaar, met een aanzienlijk aandeel onder de leeftijd van één jaar. Als we vaccinatie uitstellen, verlengen we de risicovolle periode."