België betreedt het tijdperk van de 2DR's

Daarmee betreedt België een nieuw tijdperk in de strijd tegen het hiv, het tijdperk van de lichtere behandelingen, de 2DR's (2-drugs regimens), zoals de veeleisende European AIDS Clinical Society (EACS) aanraadt in haar geüpdatete richtlijnen.Deze nieuwe, belangrijke aanwinst en Wereldaidsdag zijn dus een mooie gelegenheid om een overzicht te geven van de huidige situatie inzake hiv-infectie. Meer en meer wordt een hiv-infectie beschouwd als een chronische ziekte. Dankzij de klassieke drievoudige combinatietherapieën is de levensverwachting van hiv-geïnfecteerde patiënten in slechts twintig jaar nagenoeg even lang geworden als die in de algemene bevolking. Een chronische ziekte weliswaar, maar geen banale ziekte. Er zijn immers nog heel wat zaken die we niet kennen, en heel wat parameters die we moeten verbeteren, in afwachting van ... een in opzet curatieve behandeling, de 'heilige graal'.Tijdens de openingssessie op het congres van de EACS in 2019 in Basel hebben de experts zich afgevraagd in hoeverre Europa de 90-90-90-doelstellingen van UNAIDS voor de diagnose, de behandeling en de suppressie van het hiv haalt.Laten we beginnen met de eerste 90, de screening. Daar wringt het schoentje al. Een late diagnose blijft een probleem in heel Europa: de mediane tijd tussen de infectie en de diagnose bedraagt 2,9 jaar. De oorzaak daarvan is de hardnekkige stigmatisering van het hiv, het spuiten van drugs, de seksualiteit en het feit dat veel mensen weigeren aan te geven dat ze drugs spuiten of homoseksueel zijn. Desalniettemin is ongeveer 80% van de hiv-geïnfecteerde patiënten op de hoogte van de diagnose, en in meer dan de helft van de Europese landen is het streefdoel van 90% al bereikt of bijna bereikt.De tweede 90, de behandeling. Zeer verontrustend is de grote discordantie tussen West-Europa en Oost-Europa. In Oost-Europa wordt slechts 65% van de patiënten effectief behandeld; er leven echter meer dan één miljoen hiv-geïnfecteerde patiënten die niet worden behandeld. En dan niet te vergeten dat het vooral gaat om drugsgebruikers en heteroseksuele mannen en vrouwen, de groepen die het minst goed onder toezicht blijven of zich het minst goed laten verzorgen. Mensen die intraveneus drugs spuiten, zijn een andere probleemgroep. Bij 90% van die mensen is de diagnose wel gesteld, maar slechts 50% wordt behandeld en nauwelijks 39% heeft een onmeetbaar lage virale belasting.De derde 90, suppressie van het virus. West-Europa bereikt die doelstelling, maar als je kijkt naar de 36 landen die beschikken over gegevens over het continuüm van zorg, bedraagt het percentage suppressie van het hiv nog geen 50%. Dat verklaart in grote mate waarom de incidentie van hiv-infectie niet daalt.Wat kunnen we doen om die situatie te verbeteren? Ten eerste, we moeten meer de nadruk leggen op preventie, bijv. door het gebruik van PrEP te promoten en door opnieuw campagnes te lanceren voor gebruik van een condoom. Ten tweede, we moeten intensiever screenen en daarbij vooral mikken op de populaties die het hoogste risico lopen. Dat gebeurt echter niet altijd, volgens de experts in Basel. Ten derde, we moeten een 'test and treat'-politiek organiseren. En tot slot moeten we financiële en strategische hulp bieden aan probleemlanden, vooral in Oost-Europa (economische crisis, oorlog, stigmatisering), om ze te helpen in hun strijd tegen het hiv.07/11/2019 is een belangrijke datum in de geschiedenis van de strijd tegen hiv. Op donderdag 7 november heeft de EASC inderdaad een update van haar richtlijnen gepresenteerd. De EASC is een wetenschappelijke vereniging die niet lichtzinnig te werk gaat, de gegevens met een zeer kritische blik analyseert en zeer veeleisend is wat de gerandomiseerde klinische studies betreft die nieuwe mogelijke therapeutische evoluties ondersteunen.De wetenschappelijke experts van de EASC hebben voor een volle zaal de invoering van 2DR's in hun richtlijnen aangekondigd en met name de combinatie dolutegravir + 3TC. Dat betekent een belangrijke verandering van het paradigma bij de behandeling van hiv-geïnfecteerde patiënten. De combinatie dolutegravir - lamivudine (3TC) wordt nu, en dat voor het eerst, aanbevolen bij patiënten die nog niet worden behandeld en bij wie dus voor het eerst een antiretrovirale behandeling wordt voorgeschreven (eerstelijnstherapie), en bij patiënten die een onmeetbaar lage virale belasting hebben dankzij de lopende antiretrovirale behandeling (overschakeling op een 2DR).De patiënten moeten echter aan vier voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen voor een behandeling met dolutegravir + 3TC: geen hepatitis B-virusinfectie, de initiële virale belasting moet lager zijn dan 500.000 kopieën/ml, het aantal CD4-cellen moet hoger zijn dan 200/mm3 en het virus mag niet resistent zijn tegen de bestanddelen van het combinatiepreparaat. Hiv-geïnfecteerde patiënten leven nu nagenoeg even lang als iedereen.Het is dan ook belangrijk dat we kunnen beschikken over een lichtere behandeling, die virologisch krachtig is en even krachtig als de klassieke drievoudige combinatietherapieën, die het risico op opduiken van resistentie niet verhoogt en waardoor het risico op bijwerkingen van antiretrovirale middelen kleiner wordt.De gezondheidsautoriteiten volgen voor één keer de grote therapeutische innovaties en aanwinsten op de voet en hebben beslist om de combinatie dolutegravir + 3TC in de vorm van een enkele tablet vanaf 1/12/2019 terug te betalen bij Belgische hiv-geïnfecteerde patiënten hetzij als eerstelijnstherapie (om de behandeling te starten) hetzij bij patiënten bij wie de virale belasting onmeetbaar laag is dankzij de lopende drievoudige combinatietherapie (overschakeling op een 2DR). Een nieuw bewijs van hun genadeloze strijd tegen het hiv.