...

Een mooie aanvulling op het boek, hiernaast besproken, vormt Congo 1876-1914, veroverd bezet gekoloniseerd van Mathieu Zana Etambala, geboren in Congo, sedert 1962 woonachtig in Vlaanderen, doctor in de geschiedenis en historisch onderzoeker in de Sectie Geschiedenis Hedendaagse Tijd van het Afrikamuseum in Tervuren. Waar in Koloniaal Congo wordt uitgegaan van de vraagstellling, zoekt Etambala naar antwoorden. Die vindt hij in brieven, dagboeken, rapporten, reisverslagen. Jarenlang dook de onderzoeker in de archieven van het Afrikamuseum, van het ministerie van Buitenlandse Zaken, het Koninklijk Paleis, het KADOK, hij vond er verrassend en hoogst bezwarend materiaal. Naast koloniale handels- en staatsagenten, katholieke en protestantse missionarissen laat hij ook Afro-Amerikaanse zendelingen en vooral Congolese inlanders vertellen over hun ervaringen met blanken op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Om zo te komen tot een "autopsie van de kolonisatie", te beginnen bij de expeditie van Stanley tot aan het begin van WOI.Het is een ontluisterend verhaal, ontroerend soms, vaak wreed, door de getuigen zelf in hun eigen woorden weergegeven. Etambala fileert de geschiedenis in 4 regio's in Congo: het Kuba-koninkrijk, de regio van het Leopold II-meer, het district van de Evenaar en het Hoog-Ituri gebied. De gebruikte bronnen zijn divers en berichten over tal van gebeurtenissen die de maatschappelijke mutatie in het hartje van Afrika beïnvloedden: de aankomst van een blanke, het zij een missionaris, een explorateur, een handels- of staatsagent, de bouw van een kerk of een militair fort, de rubberexploitatie, een militaire strafexpeditie, een militaire muiterij, een volksopstand, een epidemie, een aardbeving, de relaties tussen zwart en blank... Met een teletijdmachine wordt de lezer terug in de tijd geslingerd en verneemt uit eerste hand hoe de Leopoldiaanse en Belgische dynamiek van verovering, bezetting en exploitatie de Congolese samenleving(en) ontwrichtte en met geweld onderdrukte. Een ontluisterend boek!