Als twee koninginnen rivalen zijn

In 1587 wordt Maria Stuart, wellicht beter bekend als Mary 'Queen of Scots', op dubbelzinnige wijze ter dood veroordeeld door de Engelse koningin Elizabeth I. Als kleindochter van Hendrik VII, de vader van Hendrik VIII, die op zijn beurt een dochter had Elizabeth I, was Maria Stuart een rechtmatig pretendent van de Engelse troon. Beide koninginnen zijn zodoende nauw aan elkaar verwant, en spreken elkaar in hun briefwisselingen aan met "dear sister". Dat neemt echter niet weg dat ze als elkaars rivalen door het leven gaan. Stefan Zweig geeft de tegenstellingen tussen beide koninginnen scherp weer, doch gestaafd door historische documenten. De lezer leert Elizabeth kennen als een twijfelaarster, met weliswaar een scherp politiek inzicht. De fiere Maria Stuart houdt dan weer stellig vast aan haar koninklijke prerogatieven. Haar val als 'Queen of Scots' zal bespoedigd worden door de moord op haar tweede echtgenoot en Engelse neef Henry Stuart. Aanvankelijk weet Lord Darnley het hart van zijn koningin te stelen, maar al snel - de twee waren slechts enkele maanden man en vrouw - geraakt Maria Stuart teleurgesteld in haar huwelijk. Na de dood van haar echtgenoot zijn alle ogen op haar gericht. Haar daaropvolgende huwelijk met de (protestantse) Earl of Bothwell - de vermoedelijke uitvoerder-opdrachtgever van de moord op Darnley -, brengt zowel bij zowel katholieken als protestanten dan ook veel onrust teweeg, en zal uiteindelijk leiden tot haar afzetting als koningin van Schotland. In de hoop bescherming te krijgen, vlucht Maria Stuart naar haar nicht Elizabeth in Engeland. Daar wordt ze echter gevangen genomen, toegegeven in een gouden kooi, tot aan haar verraderlijke terechtstelling 18 jaar later. Net zoals in Marie Antoinette toont Stefaan Zweig sympathie en empathie voor deze koningin, zonder de ogen te sluiten voor haar historische fouten. Maria Stuart leest als een roman, een dankbare heruitgave van uitgeverij IJzer.