...

Sinds 1 juli 2018 moet de politierechter een alcoholslot opleggen aan overtreders met een alcoholconcentratie vanaf 1,8 promille, tenzij de rechter uitdrukkelijk motiveert waarom dat niet gebeurt. Ook bij recidivisten die een tweede maal op drie jaar tijd betrapt worden met 1,2 promille of meer moet het alcoholslot worden opgelegd. Bij alcoholovertredingen vanaf 0,8 promille, bij dronkenschap en bij recidive met lagere promillages kan de rechter naar eigen inzicht een alcoholslot opleggen. Vandaag rijden zowat 1.200 Belgische bestuurders met een voertuig dat uitgerust is met een alcoholslot. Volgens een studie (1) van Vias institute bij 700 gebruikers van een alcoholslot heeft de installatie van dit toestel bij de meerderheid van de veroordeelde bestuurders meteen het gewenste effect. De meeste overtreders veranderen hun gedrag zodra ze beginnen te rijden met het alcoholslot. In minder dan 2% van de tests werd een positief resultaat gemeten. Overigens zou in bijna 75% van deze 'positieve' gevallen bij een politiecontrole geen overtreding worden vastgesteld: de limiet van een alcoholslot staat namelijk ingesteld op 0,2 promille, terwijl de wettelijke limiet voor niet-professionele bestuurders 0,5 promille bedraagt. Bij andere kandidaten komt het besef pas later, stelt Vias vast. Zo zijn sommigen aan het begin verbaasd dat ze de dag na een dronken avond nog steeds positief blazen. Via psychologische begeleiding wordt dan gewerkt aan een blijvende gedragsverandering. Pogingen tot fraude met het alcoholslot zijn zeer zeldzaam, blijkt uit de studie. Slechts in 1 op 2.500 gevallen werd een poging tot fraude vastgesteld. Het gaat dan over bestuurders die hun voertuig hebben kunnen starten, maar bij de tweede blaastest (ten laatste 20 minuten na het vertrek) wel positief bleken. Vias veronderstelt dat zij een andere nuchtere persoon lieten blazen om het voertuig te kunnen starten. De helft van deze fraudepogingen werden uitgevoerd door slechts 2% van de bestuurders, meestal jongeren tussen 18 en 24 jaar. Dergelijke pogingen tot fraude worden snel ontdekt en dienen dan besproken te worden met de begeleider. Het alcoholslot is vooral een Vlaams verhaal: 84% van de veroordeelde personen wonen in Vlaanderen. Volgens Vias institute schrijven rechters in Wallonië een eenmalige zware overtreding vaker toe aan een moment van controleverlies, zonder risico op recidive. Rechters hebben ook kritiek op de verplichting om in bepaalde gevallen een alcoholslot op te leggen, omdat ze daardoor geen rekening kunnen houden met de context van de overtreding, het schuldinzicht van de betrokkene en het risico op recidive. Ook de hoge prijs van het alcoholslot en de bijhorende begeleiding schrikt sommige rechters af. Een alcoholslot kost tussen de 3.500 en 4.000 euro voor een jaar (aankoop en installatie toestel, uploaden gegevens, omkaderingsprogramma met begeleiding door psychologen). De prijs zou in de toekomst wel kunnen dalen, omdat alle nieuwe voertuigen in Europa moeten worden uitgerust met een standaardinterface voor de montage van een alcoholslot, en omdat het monopolie van de enige Belgische aanbieder doorbroken werd. Vias pleit ervoor om het alcoholslot sneller na de overtreding op te leggen. Door de traagheid van het gerecht gebeurt dat nu vaak pas na zes maanden of langer. In de tussentijd kan de overtreder zonder beperkingen rondrijden. Ook zouden de begeleidende psychologen zelf moeten kunnen beslissen hoeveel opvolging nodig is, zegt Vias.