...

Er bestaat één foto van me waarop ik als peuter door de festivaltent van Jazz Middelheim dender. Een van de voordelen van een vader die als VRT-medewerker zijdelings bij het festival betrokken was, is dat als ik er als het ware samen mee opgroeide. Jazz Middelheim en ik zijn precies even oud. Mijn vroegste muzikale herinneringen aan het festival gaan echter niet zover terug. Vanaf 1983 worden ze concreet, kort voor mijn 14de verjaardag. De festivaldagen die ik sindsdien heb gemist, zijn op twee handen te tellen.Jazz Middelheim ontstond in 1969 als omroepfestival in de schoot van de toenmalige BRT. Tot op de dag van vandaag blijft de VRT als partner bij het festival betrokken, al nam de Stad Antwerpen in 2017 de praktische organisatie over.De programmering is sinds 2008 in handen van Bertrand Flamang en de vzw Jazz en Muziek. Hoewel hem zeker binnen de jazzwereld wel eens het tegendeel wordt aangewreven, weet Flamang trouw te blijven aan de missie die Jazz Middelheim van meet af aan kenmerkte: de vinger aan de pols houden van de evoluties binnen de jazz én deze aan een breder publiek presenteren.Daarbij kleurt Flamang ook buiten de lijntjes van het genre, maar die trend werd al eerder ingezet, nl. in 2007 toen Dez Mona en Buscemi op het programma stonden. Waar het festival de afgelopen jaren wél wat op inboette, is de gemoedelijkheid. Jazz Middelheim blijft zijn gezelligheid als troef uitspelen, en terecht.De groene locatie, Park Den Brandt met zijn 18de-eeuwse kasteel, is uniek. Toch is het jammer dat je als bezoeker minder vrij in het park kan rondlopen dan vroeger. Dat breukmoment valt terug te brengen op de doortocht van Lou Reed in 2008. Sindsdien is een deel van het park enkel nog in gebruik als backstageruimte. Ook het informele contact tussen het publiek en de artiesten ligt daardoor minder voor de hand dan vroeger.1985: Don Cherry Quintet. Het is meermaals gebeurd dat Jazz Middelheim me de oren deed spitsen voor muziek die ik tot dan toe niet kende. Dit optreden van trompettist Don Cherry (1936-1995), bij een breder publiek vooral bekend als de stiefvader van Neneh Cherry, was daar een voorbeeld van. Met musici uit Brazilië en Panama aan zijn zijde, bracht hij muziek die later als world fusion zou bekend staan.1989: George Russell's Living Time Orchestra. Het was jarenlang de gewoonte dat een big band Jazz Middelheim op de laatste festivaldag afsloot. Een van de meest avontuurlijke was die van George Russell (1923-2009), een stuwend amalgaam van jazz, rock en funk. Merkwaardig dat Russells muziek nog steeds niet herontdekt is.1999: John Zorn's Masada. Saxofonist John Zorn (1953) en zijn kwartet werden onthaald als rockhelden toen ze het podium betraden. In de loop van de 80 minuten die volgden, ging de opwinding enkel maar crescendo. Nog datzelfde jaar werd het optreden door Zorns label Tzadik op cd uitgebracht.2007: Ornette Coleman 3 Bass Quintet. "Follow the sound and we'll all be in the same room", zei saxofonist Ornette Coleman (1930-2015) bij het begin van zijn optreden, en dat is precies wat er gebeurde. Colemans band stond niet altijd even scherp, maar de freejazzpionier zelf klonk tegelijk speels, fragiel en onontkoombaar.2014: Toots Thielemans. Jarenlang werden Toots Thielemans (1922-2016) en Jazz Middelheim in één adem genoemd. In 1996 werd Belgiës grootste jazzmuzikant aangezocht als 'peter' van het festival. Vervolgens speelde hij op elke editie. In 2014 stond er een hommage op de affiche onder de noemer The Music of Toots Thielemans. Zelf had hij eerder dat jaar zijn afscheid aangekondigd. Wat iedereen stiekem hoopte, maar niemand echt voor mogelijk hield, gebeurde: aan het eind van de avond verscheen de meester zelf op het podium, en speelde hij twee stukken. Zijn allerlaatste noten in Park Den Brandt.