...

In zijn inleiding omschrijft Magiels de kernvraag van Met Freud & Darwin op de sofa uit 2006 als 'Wat is betrouwbare kennis? Wat weten we en hoe kunnen we beoordelen of die kennis strookt met de werkelijkheid?'Geerdt Magiels is bioloog en filosoof, te horen op de radio en te lezen in kranten waaronder uw huisblad. Magiels schetst in zijn boek de evolutie van de wetenschappen (van geologie tot biologie, van (neuro-)psychologie tot psychiatrie). Tezelfdertijd leest Freud & Darwin op de sofa als een eigenzinnige dubbele biografie. De verkenning van de evolutietheorie en van de psychoanalyse vormt een praktische gids in de zoektocht naar betrouwbare kennis. De vergelijking tussen Darwin en Freud leert ons het voortdurende belang van kritisch denken en het zichzelf onophoudelijk in vraag stellen.Er zijn best heel wat gelijkenissen tussen de beide heren. Allebei studeerden ze geneeskunde en waren ze gecontesteerd toen en nu nog steeds. Ze zetten zich - zij het elk om een andere reden - af tegen religie. Uit geschriften van Freud werd duidelijk dat hij beïnvloed werd door het werk van Darwin.Magiels bewijst dat de verschillen tussen beiden er toe hebben geleid dat de ene nu mag geëerd worden als een geniale wetenschapper met een enorme impact op de huidige wetenschap en de andere als een charlatan die samen met zijn psychoanalyse amper wetenschappelijke invloed heeft. Bleef het bij Freud van in den beginne allemaal erg schimmig en was er snel sprake van selffulling prophecy zonder enige theorie (laat staan een wetenschappelijk onderbouwde), dan geldt voor Darwin het tegenovergestelde. Die zocht onmiddellijk naar argumenten om zijn eigen bevindingen te weerleggen. Gevolg: zijn vaststellingen staan nog steeds overeind en bieden een voortdurende bijdrage voor de wetenschappen. Darwin was volkomen transparant en bescheiden. Freud had vooral als ambitie een beroemd wetenschapper te worden en deed nooit aan zelfkritiek, wel aan pseudowetenschap.In drie afsluitende hoofdstukken kijkt Magiels naar het heden. Hoe staat het met de psychotherapie nu en wat met de evolutietheorie in de huidige maatschappij? In de boeiende nabeschouwingen roept hij op tot slow science.Magiels maakt brandhout van alle vormen van psychoanalyse. Anders is het gesteld met (psycho-)therapie. Hij roept op tot 'een inclusieve samenleving waarin kwetsbare mensen hun gewaardeerde plaats krijgen in wijk of werk', pleit voor een minder gemedicaliseerde geestelijke gezondheidszorg en hecht groot belang aan psycho-educatie, liefst al van jongs af 'Eerste Hulp Bij Emoties' aanleren.In 2001 werd - niet toevallig op 12 februari, de geboortedag van Charles Darwin - de kaart van het menselijk genoom voorgesteld. Magiels noemt de resultaten van het Human Genome Project een onrechtstreeks eerbetoon aan het werk van Darwin, die meer dan anderhalve eeuw eerder de biologie 'als moderne wetenschap' liet starten. Uit Magiels' boek wordt duidelijk dat fenomenen zoals het verschijnen van het hiv-virus en de verspreiding van aids, het ontstaan van resistentie van bacteriën alleen kunnen begrepen worden door de evolutietheorie.Is Over het ontstaan van de soorten misschien wel het belangrijkste boek van de voorbije millennia? 'Daar is heel wat voor te zeggen', aldus Geerdt Magiels. 'Voor wie toch zou opzien tegen het onbetwistbaar negentiende-eeuwse karakter van Darwins boek, is er een hedendaagse versie van de Britse geneticus Steve Jones.' Dankzij de uitvoerige bibliografie als slot van Met Freud en Darwin op de sofa kunt u zich verder verdiepen. Met zijn uiterst geslaagde mix van anekdotes, verhalen, beschrijvingen en analyses prikkelt Magiels' boek om u blijvend te informeren.Geerdt Magiels, Met Freud en Darwin op de sofa. Sigaren, regenwormen en de zoektocht naar betrouwbare kennis, ISBN 9789460015588, Uitgeverij Vrijdag 22,50 euro, 256 p.